-Piše: DR RADENKO ŠĆEKIĆ

Glavno zalaganje Danilevskog, nakon stvaranja i ujedinjenja Njemačke 1871, jeste analogno stvaranje jedne panslovenske federacije pod vođstvom Rusije. Danilevski ukazuje na primjere licemjernih, dvostrukih standarda u odnosima između Evrope i Rusije, jer ono što se toleriše evropskim silama, prvenstveno Njemačkoj, izaziva oštru osudu kada slične spoljnopolitičke poteze povuče Rusija. Ističe da je Rusija manje osvajačka i kolonizatorska nego zapadnoevropske države koje joj spočitavaju nezakonita teritorijalna proširivanja. Na strani zapadnoevropskih naroda, koje naziva „romansko-germanskim“, Danilevski uočava vjekovnu „mržnju i prezir“ prema slovenskim narodima, što objašnjava postojanjem „snažnog, tvrdog jezgra“ među Slovenima koje zapadnjaci ne mogu preoblikovati i asimilovati. On poziva na izgradnju političkog projekta tj. sveslovenskog saveza (federacije) koji bi, po njegovom mišljenju, jedini mogao da osigura pravo na razvoj posebnog slovenskog tipa civilizacije i zaštiti ga od pritisaka, ucjena i nasilja koje dolazi od strane romansko-germanske (evropske) političke zajednice. Danilevski tvrdi da je moćnim evropskim krugovima konačni cilj razbijanje Rusije i razaranje slovenskog kulturno-istorijskog tipa jer ga vide kao jedinu „prepreku“ za globalnu dominaciju svog vrednosnog sistema.

Osnovne teze Savickog su vezane za osmišljavanje teorijskog okvira za formiranje evroazijske imperije na čelu sa Rusijom. Važno je napomenuti, i tu se evroazijci razlikuju od panslavista, da su kao konstitutivni i ravnopravni narodi Evroazije smatrani svi narodi koji su živjeli i žive na tom prostoru, nezavisno od religije koju propovijedaju. Savicki je vjerovao u globalno-istorijsku misiju Rusije, često ističući da Rusi „izraženije nego ostali narodi imaju dvije domovine: Rusiju i svijet“. Zbog toga je, prema Savickom, u poduhvatima ruskog naroda uvijek postojala, pored nacionalne, i jedna univerzalistička mesijanska dimenzija.

Slična tvrdnja o nacionalnoj posebnosti i mesijanstvu je danas popularna i među američkim neokonzervativcima. Interesantno je da je nju u pismu „Njujork tajmsu” povodom dešavanja u Siriji 2013. godine uvjerljivo osporio ruski predsjednik Vladimir Putin, koga mnogi smatraju pobornikom evroazijstva. Ako Putin principijelno osporava mesijansku ulogu SAD, da li ima isti odnos i prema mesijanskoj ulozi Rusije?

Evroazijski pokret koji je pod vođstvom Savickog igrao važnu intelektualnu ulogu u Istočnoj Evropi između dva rata, (pa je čak i Haushoferov časopis Zeitschrift fĂźr Geopolitik objavljivao članke o njemu), početkom novog milenijuma postao je realnost stvaranjem Evroazijske unije. Aleksandar Dugin predstavlja istoriju savremene Rusije kao borbu za uticaj između dva antagonistička tabora čije su postojanje podrazumijevali svi teoretičari klasične geopolitike tj. tabora „atlantista“ (sila mora) i tabora „evroazijaca“ (sila kopna). Dugin okrivljuje „atlantski“ lobi (posebno uticaj Velike Britanije) za provociranje oba svjetska rata i za stvaranje uslova za izuzetno nasilne sukobe između Njemačke i Rusije. Rumunski intelektualac Žan Parvulesko je evroazijsku imperiju nazivao „posljednja imperija“, „imperija kraja“, Imperium Ultimum, zbog toga što je ona za njega predstavljala konačno pomirenje i integraciju prvo pravoslavlja i katolicizma, a onda i islama u jednu jedinstvenu religiju.


(NASTAVIĆE SE)

---