-PIŠE: Dragiša Dožić

Kolašin sa svojim selima ima povoljan geografski položaj, prirodne resurse, infrastrukturno je povezan sa drugim regionima, ima izuzetne prirodne ljepote i značajno kulturno-istorijsko nasljeđe. Opština se nalazi u središnjem dijelu države, u gornjem toku dviju najviših crngorskih rijeka – Tare i Morače, koje obiluju ogromnim hidroenergetskim potencijalom. Kolašin se graniči sa sedam crnogorskih opština, što omogućava intenzivnu međuopštinsku i regionalnu saradnju. Važan faktor za razvoj Kolašina je saobraćajna infrastruktura, koju čine Jadranska magistrala i pruga Beograd – Bar. Izgradnjom autoputa Bar – Boljare, čija je dionica na dijelu Smokovac –Mateševo, već započeta i biće završena naredne godine, stvaraju se veće razvojne šanse za ovu opštinu.

Devedesetih godina prošlog vijeka započeli su tranzicioni i privatizacioni procesi u društvenim peduzećima u Crnoj Gori. Mi smo te procese prihvatili kao pozitivne privredne evropske trendove, kojim se određuje titular svojine, u kojima će radnici, koji su stvarali dobra, imati veću socijalnu sigurnost, a proizvodni procesi biti tehnološki savršeniji. Međutim, desilo se obrnuto, radnici su ostali bez posla, a preduzeća su uništena. To je opšta privredna slika stanja u Crnoj Gori. To je bila privatizacija čije posljedice trpimo skoro tri decenije. Model privatizacije, primijenjen u Crnoj Gori, umnogome se razlikovao od onih u drugim jugoslovenskim republikama i imao je rušilački karakter. Priča o modelu privatizacije društvene imovine je ispričana priča, bez posljedica za one, koji su taj model osmislili. Mi smo danas društvo sa puno apsurda, koji prijete da se globalizuju i unište pozitivne društvene tokove.

Lanci apsurda u kontinuitetu se nastavljaju. Poslije uništavanja drvoprerađivačkih pogona, šumska oblovina se izvozi u drvoprerađivačke kapacitete, locirane van granica opštine, čak, i u druge države. Za potrebe crnogorske željeznice uvoze se željeznički pragovi, a jedina fabrika u Crnoj Gori za proizvodnju tih sortimnata je zatvorena.

Upotpunjavajući negativne privredne tokove i zabrinjavajuća dešavanja u opštini Kolašin, još jedan drastičan apsurd odslikava kolonizatorski odnos crnogorske vlasti prema ovoj društveno političkoj zajednici.

I pored pet izgrađenih fabrika vode na području kolašinske opštine, država izdvaja više desetina miliona eura za uvoz vode. Logika navodi na razmišljanje kakav je to nacionalni interes da se zaustavi razvoj jedne opštine, koja posjeduje sve preduslove da bude jedna od najrazvijenijih u državi.

Nakon rušilačke privatizacije, nastavljaju se negativni privredni trendovi, koji sprečavaju razvoj Kolašina i svrstavaju ga u red najnerazvijenijih opština. Ti trendovi se, prije svega, ogledaju u eksploataciji mineralnih sirovina i šumskog fonda, o čemu je autor ovog teksta pisao opširno u feljtonu „Pohara šuma u Crnoj Gori”, od 10. do 21. septembra 2016. godine.

U kontekstu devestacije prirodnih resursa opštine Kolašin, svakako, treba spomenuti i najave odgvornih iz JP Nacionalni parkovi Crne Gore, a koju su podržali iz Ministarstva održivog razvoja i turizma, za gradnju hotela na Biogradskom jezeru u srcu prašume. Taj pokušaj da se u jednoj od tri poslednje prašume u Evropi, na osnovu koje je taj park već bio nominovan za upis na Uneskovu listu kulturnih i prirodnih dobara, gradi hotel, zabrinuo je stručnu i ekološku javnost. Prašuma sa jezerom čini kapitalnu vrijednost NP „Biogradska gora”. Namjere devastacije tog prostora predstavljaju nas kao primitivne, nasilne i nevješte da sačuvamo i cijenimo univerzalne prirodne vrijednosti. Eventualna gradnja hotela i regulacija otpadnih voda iz rekonstruisanog restorana, tik uz obalu Biogradskog jezera i drugi devastacioni zahvati, vjerovatno će učiniti da taj park ne bude upisan na Uneskovu listu prirodnih i kulturnih dobara.


Nastaviće se

---