Montenegroerlajnz (MA) od danas obustavlja planirani saobraćaj. Sinoćni let Beograd – Podgorica bio je poslednji koji je ta kompanija, osnovana 1994. godine, realizovala. Prvi let su realizovali 7. maja 1997. godine na liniji Podgorica – Bari.
– Usled novonastale okolnosti koja se odnosi na odluku Vlade da u daljem periodu neće podržati postojanje nacionalne avio-kompanije, procijenili smo da je u pitanju novi rizik koji MA ne može da prihvati. Ovim obavještavamo da od 26. decembra u cjelosti obustavljamo planirani saobraćaj. Bezbjednost putnika, posade i vazduhoplova je prioritet kompanije od osnivanja pa do danas. Koliko god bi nastavak rada od par narednih dana mogao biti od pomoći našim putnicima da stignu na svoja odredišta, obavezni smo da ne odstupimo od procedura koje vazduhoplovstvo poznaje. Tokom 26 godina poslovanja Montenegroerlajnz je uspio da preveze preko 10 miliona putnika bezbjedno i to je dostignuće koje niko nikada neće moći da ospori – poručili su sinoć iz MA.

To je krajnji epilog odluke koju je donijela nova Vlada na čelu sa Zdravkom Krivokapićem i rezultat svega nezakonitog što je rađeno u državnom avio-preduzeću, koje su mahom vodili partijski kadrovi DPS-a, SD, SDP-a i BS-a.

U kompaniji je od osnivanja pa do 2013. godine prvi čovjek bio Zoran Đurišić. On je čak istovremeno u jednom periodu obavljao funkciju predsjednika borda direktora i izvršnog direktora, što je suprotno zakonu i što je DRI utvrdila u jedinom dosadašnjem izvještaju o reviziji poslovanja MA.

Njega je na toj poziciji naslijedila Daliborka Pejović, koja je visoko pozicionirana u DPS-u. Na toj poziciji je provela nepune četiri godine, kada je na čelo kompanije došao Nikola Vukićević, dotadašnji pomoćnik ministra finansija. On je na toj poziciji i sada.

U bordu direktora MA su poslednje dvije i po decenije bili partijski kadrovi poput Jusufa Kalamperovića, Ivana Brajovića, Džavida Šabovića, Ranka Krivokapića, Predraga Nenezića, Izeta Bralića, Tufika Bojadžića, Rifata Rastodera, Almira Rebronje. U bordu su bili čak i istoričar Živko Andrijašević, zatim Predrag Marković, sin bivšeg premijera Duška Markovića, Andrijana Vukotić, bivša novinarka i tadašnja savjetnica premijera Mila Đukanovića. U bordu je nekoliko godina bio i Miodrag Ivanović, jedan od optuženih u aferi „Telekom”. Kada su u pitanju izvršni direktori, tu funkciju je najduže obavljao Živko Banjević, u dva mandata. On je prije nekoliko mjeseci otišao iz kompanije. Kompanija MA je bila pod nadležnošću Ministarstva saobraćaja koje su poslednjih desetak godina vodili Andrija Lompar, Ivan Brajović i Osman Nurković.

Upravo ove partije, DPS, SD, SDP i BS su najglasniji kritičari odluke Vlade da više ne pomaže MA. Ministar kapitalnih investicija Mladen Bojanić je u četvrtak kazao da država nema nijedno zakonsko rješenje da spasi MA, dok je prethodna vlast godinama nezakonito pomagala MA i to sa ukupno oko 100 miliona eura. Samo po osnovu Zakona o konsolidaciji, koji je stopiran 3. septembra, data su 43 miliona, dok je godinama unazad na godišnjem nivou u MA protivzakonito ulagano od pet do 10 miliona eura. Predsjednik Savjeta Agencije za zaštitu konkurencije je u četvrtak kazao da nakon 2012. godine, kada su dobili 35 miliona pomoći, MA nije smio da dobija pomoć od države do 2022. godine.

Konsultantska kuća Fideliti konsalting je juče navela da je rezultat vođenja MA od strane istih ljudi koji sada liju krokodilske suze za tom kompanijom negativan kapital od 58 miliona, dug od 100 miliona, neplaćeni porezi i doprinosi na plate zbog čega radnici ne mogu u penziju, 100 miliona gubitaka.

– Revizor je konstatovao da mu se ne dostavljaju papiri o trošenju desetina miliona eura državnih para. U zvaničnim izvještajima menadžment priznaje da je MA nesolventna kompanija, bivši izvršni direktor dobija duple otpremine. Takođe, prema izvještaju Deloita iz decembra 2019, povjerioci su mogli naplatiti samo pet odsto potraživanja, a zakon koji je usvojen bez saglasnosti Agencije za zaštitu konkurencije im je omogućio 100 posto naplatu duga. Takođe, sudski troškovi koji se kreću do 20 miliona eura, a nigdje nisu evidentirani – napisali su iz Fidelitija.

Predsjednik PzP-a Nebojša Medojević je kazao da će gašenje MA državu i poreske obveznike koštati stotine miliona eura.

– Dužnost nove Vlade nije samo da konstatuje gubitke i dugove, nego da pokrene krivične prijave protiv odgovornih lica u kompaniji, ako postoji osnov sumnje da je neko štetnim ugovorima sa elementima korupcije oštetio kompaniju, pa samim tim i budžet države i opljačkao poreske obveznike – istakao je Medojević i dodao da je stav nove Vlade „ko je jamio jamio” i „nema revanšizma” pogrešan i veoma opasan.

– Neko mora biti i krivično odgovoran za pljačku kompanije i države. Upravljačke strukture u MA je postavljala i kontrolisala Vlada. Krivičnu odgovornost moraju snositi i svi predsjednici Vlade i ministri saobraćaja koji su u ime poreskih obveznika trošili narodne pare za javašluke i korupciju i lično bogaćenje upravljačkih struktura – ističe Medojević.

Montenegroerlajnz je, naglašava on, opljačkan i to su radili konkretni ljudi, konkretnim odlukama.

– Oni moraju krivično odgovarati i pare koje su opljačkali moraju vratiti državi i narodu. Vlada apostola neka pokrene krivične postupke protiv bivših premijera, resornih ministara i upravljačkih struktura MA zbog pljačke kompanije i države – poručio je Medojević.

Bivši premijer Duško Marković (DPS) je kazao da je Vlada olako i neozbiljno likvidirala državnu kompaniju, crnogorski nacionalni i ekonomski brend.

– Kada su gotovo sve zemlje Evropske unije (EU) zbog značaja za njihove ekonomije i dostupnost, u uslovima pandemije i nezapamćene ekonomske krize, učinile napor i spasile svoje avio-prevoznike koji su čak i u privatnom vlasništvu, naša ekspertska pamet je olako i neozbiljno likvidirala državnu kompaniju – naveo je Marković u saopštenju.

On je kazao da ta kompanija samo u jednoj sezoni preveze više turista nego što Crna Gora ima stanovnika.

Doskorašnji ministar saobraćaja Osman Nurković je kazao da će gašenje ostaviti dugoročne posledice na privredu i građane.

Ministarstvo saobraćaja, koje je vodio Nurković, poslednjih godina je nezakonito pomagalo MA, što je konstatovano u izvještajima DRI i Agencije za zaštitu konkurencije. Niko naravno nije odgovarao zbog toga.

D.M.

---

Šćuric: Likvidacija MA totalni nonsens
Vazduhoplovni analitičar Alen Šćuric smatra da je likvidacija MA najgora moguća opcija i totalni nonsens, te da bi posledice toga mogle biti užasne za Crnu Goru.

– Nije istina da je gašenje jedina opcija. Restrukturiranje je legalna i legitimna opicija, koju podržava EU i koja je neuporedivo bolje rješenje – rekao je Šćuric za agenciju Mina biznis i dodao da će se gašenjem sve uništiti, piloti razbježati, a stranci uzeti sve što valja.

– Zašto bi neko zatvarao kompaniju i na to potrošio 50 miliona eura, a onda za osnivanje nove još barem 70 miliona, ako sa 120 miliona može da zadrži postojeću kompaniju koja ima tržište, reputaciju, prava i ugovore, slotove i zaposlene. Takva odluka će uticati na to da Er Srbija poveća broj polazaka na glavnim linijama Crne Gore, iz Podgorice i Tivta prema Beogradu. Onda će pokušati da sa daleko više novca naprave neku minijaturnu kompaniju, koja neće biti ni 20 odsto MA i koja će preuzeti ostatke ostataka – poručuo je Šćuric.

Istakao je da je potez Vlade ishitren i da je napravljen krajnje nerazumno i potpuno pogrešno, te da je bilo neophodno da se prvo sva prava, poput slotova, kod-šera i ugovora sa nabavljačima i radnicima, te vlasništvo aviona i imovine prebace na novu kompaniju, a onda objavi ukidanje stare.

– Na taj način bi nova kompanija mogla krenuti sa operacijama doslovno narednog dana – naglasio je on.


SD predložio zakon za zaštitu Aerodroma i MA
Socijaldemokrate su predložile zakon o zaštiti strateških nacionalnih interesa u oblasti avio-saobraćaja, s obzirom na to da je avio-dostupnost države od posebnog interesa za život i rad građana, zdravlje stanovništva, razvoj turističke privrede i ekonomsku nezavisnost.

– U cilju očuvanja jednog od najvrednijih državnih razvojnih resursa, zakonom je definisano da Crna Gora zadržava većinsko vlasništvo u preduzeću Aerodromi Crne Gore. Takođe, zakonom je predviđeno da se ta kompanija ne može valorizovati po modelu koncesije, niti po bilo kojem koji bi doveo u pitanje većinsko vlasništvo države – naveli su u saopštenju.

Tim zakonom se, kako su poručili, zabranjuje i svaka radnja od države koja bi rezultirala likvidacijom MA.

Sindikat traži hitan sastanak
Nezavisni sindikat kabinskog osoblja Montenegroerlajnza obratio se ministrima Mladenu Bojaniću, Milojku Spajiću i Jakovu Milatoviću otvorenim pismom, u kome je naveo da je „šokantno i zabrinjavajuće da 350 zaposlenih u ovom privrednom društvu saznaju putem sredstava javnog informisanja da će ostati bez posla u najkraćem roku”.
Istakli su da očekuju hitan sastanak sa premijerom i nadležnim ministrima da se dogovori plan i program za zaposlene koji su radili za državnu kompaniju i ostali bez posla preko noći.
Takođe su naveli da se rješenje nije moglo naći za 15 dana.