Godinu za nama obilježili su brojni skandali u bankarskom sektoru. Ispostavilo se da su problemi u poslovanju poslovnih banaka, ali i u Centralnoj banci (CBCG), godinama gurani pod tepih. Ipak, u drugoj polovini godine, „prljavi veš” polako je počeo da se pojavljuje u javnosti. Glavni akter u oba slučaja – smjene viceguvernerke Irene Radović i prinudne uprave u Atlas i IBM banci, čiji je vlasnik Duško Knežević – bio je guverner Radoje Žugić.
Proteklu godinu obilježila je i prva tužba za mobing na najvišem nivou u Centralnoj banci, a radi se o predmetu sada bivše viceguvernerke Irene Radović, koja je sa te funkcije smijenjena 5. jula 2018. godine. Radovićeva je sa mjesta viceguvernera razriješena otprilike dva mjeseca nakon što je podnijela tužbu za mobing protiv guvernera Žugića. U Osnovnom sudu u Podgorici, kod sudije Milene Brajović, u decembru je počeo sudski proces po tužbi Radovićeve protiv Skupštine. Radovićeva tužbom traži poništaj odluke o njenom razrješenju od 5. jula ove godine. U julu 2018. godine predstavnici Centralne banke podnijeli su krivičnu prijavu protiv bivše viceguvernerke zbog „odavanja poslovne tajne”. Međutim, još nije poznato da li je tužilaštvo bilo šta radilo po toj prijavi.
Drugi slučaj je vezan za banke Kneževića. CBCG u zakonskom roku nije objavila revizorske izvještaje za 2017. godinu poslovnih banaka. Nadležni u toj državnoj monetarnoj instituciji, kojom upravlja guverner Radoje Žugić, praktično su mjesecima krili revizorske izvještaje banaka, koje je trebalo da objave najkasnije u junu ove godine.
Ispostavilo se da je jedan od razloga za to poslovanje Atlas banke, biznismena Duška Kneževića. Početkom decembra bankarski sektor uzdrman je skandalom u vezi sa pranjem novca, koje kontrolori CBCG nijesu vidjeli godinama.
Specijalno policijsko odjeljenje, u koordinaciji sa Specijalnim državnim tužilaštvom, realizovalo je predmet „Beta” tokom čijeg višemjesečnog sprovođenja je otkriveno pranje više od pola milijarde eura.
– Krivične prijave Specijalnom državnom tužilaštvu podnijete su protiv ukupno 79 fizičkih i 95 pravnih lica, zbog osnovane sumnje da su, u periodu od početka 2011. do novembra 2018. godine, kao članovi kriminalne organizacije, radi sticanja nezakonite dobiti, na području Crne Gore počinila krivična djela pranje novca. Policijski inspektori su u postupku izviđaja utvrdili da su osumnjičena pravna lica otvorila račune kod Atlas banke AD Podgorica i da su ovlašćena lica, kako se sumnja, korišćenjem sistema E-komerc vršila pranje novca preko tih računa i većinu sredstava transferisala dalje svojim osnivačima – nerezidentnim pravnim licima, na račune u Crnoj Gori, u zemlji porijekla i u ofšor destinacijama – pisalo je u saopštenju Uprave policije od 5. decembra.
Krivične prijave tužilaštva kao da su bile okidač da guverner Radoje Žugić konačno nešto preduzme u vezi sa Atlas bankom, u koju je dva dana kasnije uveo prinudnu upravu.
Istražni organi sumnjaju da je pranje novca u Atlas banci realizovano u periodu od 2011. do novembra 2018. godine, pa se postavlja pitanje kako to nijesu primijetili kontrolori CBCG, koji je o sumnjama trebalo da obavijeste Upravu za sprečavanje pranja novca što je, prema podacima CBCG, učinjeno tek 2018. godine.
Prije nekoliko dana je uhapšeno nekoliko osoba koje su bile na vodećim pozicijama u Atlas banci i izdat i nalog za hapšenje Kneževića.
Tek nakon radnji tužilaštva, CBCG je uvela prinudnu upravu u Atlas i Invest banku Montenegro. Knežević, međutim, nije zadovoljan radom uprave, jer tvrdi da ne rade u cilju oporavka banke, već će radnje koje preduzimaju dovesti do njenog gašenja.
Kontrolori CBCG su i tokom 2015. godine utvrdili da se Kneževićeva Atlas banka nalazi u kritično lošem stanju, sa manjkom, odnosno nedostajućim rezervama od preko 50 miliona eura i utvrđenim koeficijentom solventnosti – „dvocifreni minus”, iako je zakonski minimum 10. Još tada je rečeno da je potrebno uvesti privremenu upravu što je u to vrijeme zatražio i viceguverner za kontrolu banaka Velibor Milošević. Međutim, Radoje Žugić, tada ministar finansija, bio je izričito protiv stavljanja katanca na Atlas banku, čiji su problemi godinama stavljani pod tepih i držani daleko od očiju javnosti.
U međuvremenu u javnost su isplivali i detalji u vezi guvernera i vlasnika Atlas banke – Duška Kneževića.
Naime, Žugić je doktorirao na beogradskom privatnom Fakultetu za bankarstvo, osiguranje i finansije – Beogradska bankarska akademija – a, prema dokumentu koji je „Dan” ranije objavio, osnivač Beogradske bankarske akademije je upravo Atlas banka. Interesantno je da i kćerka Radoja Žugića – Jovana Žugić – treba da doktorira na Beogradskoj bankarskoj akademiji.
Zanimljivo je i da je Žugićev doktorat plaćen novcem Centralne banke.
Vl.Otašević

---

Uplate porodici, za doktorat i službeni put
Tokom prošle godine objavljeni su dokazi i o bahatom trošenju novca Centralne banke. Osim doktorata, o trošku CBCG bila je i avionska karta za Žugićev put u Vašington u oktobru 2017. godine, na sastanak sa delegacijom Međunarodnog monetarnog fonda, koja je plaćena oko 7.000 eura, to je dokazala dokumentacija do koje je došla Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS).
U ranijoj izjavi za „Dan” Radoje Žugić kazao je da je sredstvima CBCG plaćen samo dio disertacije, i da je tada to bila praksa za sve u Centralnoj banci. Tvrdio je i da nema rasipništva i neodgovornog odnosa prema sredstvima banke. Međutim, podaci iz analitičkih kartica govorili su drugačije – sa računa Centralne banke (CBCG) isplaćeno je na hiljade eura članovima porodice guvernera. U periodu od 19. januara 2017. do 5. aprila 2018. godine na račune Žugićevih sestara Radojke Bošković i Radmile Prelević, kao i njegovog sestrića Ivana Prelevića isplaćeno je ukupno 4.100 eura. Radi se o ukupno pet uplata. Sve isplate obavljene su dok je Žugić bio guverner CBCG, a nema nikakvih podataka o tome koja je bila svrha ovih uplata.


Sigurna kuća za članove porodica državnika
Prema izvještajima medija, tokom prethodne godine isplivali su i podaci da su u Centralnoj banci zaposleni brojni članovi porodica javnih funkcionera i državnika.
Ranije je objavljeno da u Centralnoj banci rade Marko Nikolić, sin sudije Vrhovnog suda Radojke Nikolić, kćerka njene koleginice Dušanke Radović – Marija Sekulović kao i kćerke sudije Vrhovnog suda i bivšeg predsjednika Crne Gore Svetlane i Filipa Vujanovića – Nina Vujanović i Tatjana Vujanović Vuksanović.
Prema nezvaničnim informacijama, Vujanović Vuksanović, ali i kćerka premijera Duška Markovića – Valentina Marković su unaprijeđene. Vujanović Vuksanović je unaprijeđena u pravnicu koja CBCG zastupa u teškim sporovima, dok je Markovićeva unaprijeđena u glavnog kontrolora.
U vrhovnoj monetarnoj instituciji zaposlen je i Mitar Jelić, sin člana Senata Državne revizorske institucije Zorana Jelića i državne sekretarke u Ministarstvu rada i socijalnog staranja Vukice Jelić.
U sektoru za finansijske i bankarske operacije radi sestričina Radoja Žugića, Dara Prelević, dok je njegov sestrić Ivan Bošković jedan od šefova Sektora za informacione tehnologije...