Rudnik uglja (RUP) je zatvorio deponiju Jagnjilo na kojoj je decenijama unazad odlagao laporac i gdje je ostalo 100 miliona kubika te sirovine, koja je jedna od osnovnih za proizvodnju cementa. Od sada će laporac odlagati u kopu Potrlica gdje je završena eksploatacija uglja.
Zatvaranjem deponije Jagnjilo i odlaganjem laporca na kopu Potrlica, Rudnik uglja će ostvariti uštede, ali je sporno što će laporac ostati na Jagnjilu, čime je faktički zatvorena pljevaljska kotlina. Ostaće brdo koje će zatvarati pljevaljsku kotlinu. Zanimljivo je da je zbog laporca nadmorska visina na Jagnjilu povećana za 100 metara zbog odlaganja 100 miliona kubika laporca.
Iz Rudnika uglja su precizirali da će nakon izmještanja DTO sistema, odnosno stvaranjem uslova da se laporac, koji se dobija uklanjanjem otkrivke, odlaže u kopu, na godišnjem nivou uštedjeti i do tri miliona eura. DTO, sistem kojim se odlagala otkrivka na odlagalište Jagnjilo, u narednim godinama će odlagati laporac u djelovima kopa Potrlica, gdje je završena eksploatacija uglja.
– Radovima na izmještanju DTO sistema prevashodno će se omogućiti skraćenje transportnih trasa otkrivke, a time i smanjenje troškova korišćenja teške transportne mehanizacije. Analize pokazuju da će se u prvoj fazi izmještanja DTO sistema realizovati uštede od oko 1,5 miliona eura godišnje, a u drugoj fazi, poslije izmještanja drobilice u centar masa, oko tri miliona eura godišnje – kazao je izvršni direktor Rudnika uglja Slavoljub Popadić.
On je pojasnio da je DTO sistem, odnosno drobilica – traka – odlagač, u periodu od 1989. do avgusta prošle godine, bio jedan od ključnih sistema Rudnika uglja kojim se otkrivka sa površinskog kopa Potrlica transportovala i odlagala na spoljašnje odlagalište Jagnjilo. U periodu od skoro tri decenije, koliko je taj sistem radio, na odlagalištu Jagnjilo je odloženo oko 100 miliona tona otkrivke.
Popadić je pojasnio da se pomenuti sistem u svom radnom vijeku, početna pozicija DTO sistema – drobilično postrojenje nalazilo na koti 747 metara nadmorske visine, unutar radne zone površinskog kopa.
– Drobilično postrojenje je sitnilo otkrivku na granulaciju od nula do 400 mm, a otkrivka se potom sistemom trakastih transportera odvozila i odlagala na spoljašnje odlagalište Jagnjilo, čije su završne konture bile na koti od 1.074 metra nadmorske visine. O moći tog sistema govori činjenica da je napajan električnom energijom snage osam i bio je u stanju da preveze 3.664 t/h otkrivke uz savladavanje visinske razlike od oko 320 metara pri čemu je dužina cjelokupnog sistema bila 3 hiljade i 679 metara – kazao je Popadić.
Naglasio je da su u periodu od avgusta 2017. godine sprovedene obimne aktivnosti na pripremama i preseljenju ovog veoma zahtjevnog i kompleksnog sistema. Preseljeni sistem će biti značajno unaprijeđen u segmentu ekologije kroz uvođenje tehnološkog rješenja za obaranje prašine. U ovom trenutku su u završnoj fazi radovi na montaži preseljenog sistema.
– Kvalitet laporca koji je odložen na odlagalište Jagnjilo, zbog samog tehnološkog procesa otpreme (drobljenja i trakastog transporta) uglavnom je čist, čvrsti laporac, koji predstavlja ekonomski značajnu sirovinu za proizvodnju cementa. U prilog tome je i činjenica da je u okviru Rudnika uglja u periodu od 1975. do 1988. godine bila fabrika cementa, koja je proizvodila cement visokog kvaliteta jako cijenjen na tržištu. Najveća proizvodnja zabilježena je 1985. godine, u iznosu od 200.000 tona, a u fabrici je radilo preko 300 radnika. Ipak, 1988. godine donesena je odluka o zatvaranju cementare jer su stručne analize pokazale da je tadašnja fabrika svojom tehnologijom bila skup ekonomski i ekološki projekat – zaključio je Popadić.B.Je.

Sve vratiti u kop

Jedino rešenje za deponiju laporca Jagnjilo je da se iskopani laporac u kopu Potrlica vrati opet tamo gdje je i iskopan, odnosno u pomenuti kop. Po Zakonu o rudarstvu sredina gdje se vrši eksploatacija mineralnih sirovina vraća se u isto ili bolje stanje. Znači, ako laporac ostane na Jagnjilu, pitam predstavnike Rudnika uglja sa čim će popuniti prostor u kopu Potrlica, ako nijesu unaprijed odlučili da nekadašnje bogato Pljevaljsko polje ostave kao pustoš, kaže izvršni direktor „Breznice“ Milorad Mitrović i poziva državu da natjera Rudnik uglja da iskopani laporac vrati u kop Potrlica.
Mitrović kaže da će se na taj način najbolje rekultivisati i prostor Jagnjila jer je na tom prostoru nekada bilo selo, koje je iseljeno zbog formiranja deponije.
-Uklanjanjem deponije, otvorila bi se opet i pljevaljska kotlina i opet bi sjeverni vjetrovi čistili pljevaljski vazduh. Od uklanjanja deponije najveću korist bi imala pljevaljska životna sredina i lokalno stanovništvo, jer je ova deponija nadmorsku visinu Jagnjila uvećala za 100 metara i u potpunosti zatvorila pljevaljsku kotlinu, kaže Mitrović.