Uspostavljanje hidroenergetskog projekta „Buk Bijela” predstavljalo bi jasnu opasnost za imovinu svjetske baštine, odnosno rijeku Tara, ocijenjeno je u poslednjem izvještaju Organizacije za obrazovanje, nauku i kulturu Ujedinjenih nacija (Unesko). U nevladinom sektoru su saglasni da bi taj projekat nanio nemjerljivu štetu Crnoj Gori, što bi rezultiralo brisanjem naših područja sa liste svjetske baštine, što bi imalo fatalne posledice po turizam i predstavljalo pucanj u čelo ekološkoj državi.

Unesko u izvještaju navodi da je neprekidan tok rijeke Tare od vitalnog značaja za očuvanje migratornih vrsta riba, kao što je ugroženi losos Dunava, koji je prepoznat u Izjavi o izuzetnoj univerzalnoj vrijednosti imovine. Naglašavaju da eventualna izgradnja Buk Bijela, uključujući i male hidroelektrane izvan objekata Svjetske baštine unutar sliva rijeke Tare, odnosno na njenim pritokama, može imati negativan uticaj na svjetsku baštinu.

– U skladu sa operativnim smjernicama, država potpisnica treba da podnese izvještaj o tome ima li planove u vezi sa razvojem novih hidroelektrana u imovini Svjetske baštine i njegovom slivnom području, uključujući područja koja se razmatraju za uključivanje u imovinu, kao što su Park prirode Dragišnica i Komarnica i druga susjedna područja. Misija nije dobila informacije da će takvi planovi postojati. Takođe, misija cijeni da ne postoje planovi za projekte brane u slivu rijeke Tare – navodi se u izvještaju Uneska.

Direktor Ekološkog pokreta Ozon Aleksandar Perović ističe da nema sumnje da je Tara decenijama na meti energetskog lobija i da je jasno da oni nikada neće odustati od svojih profitom i ličnom pohlepom postavljenih ciljeva. On kaže da ono što Unesko izvještaj ističe je veliki značaj pritoka rijeke Tare, koje su zbog građevinskih radova na trasi prioritene dionice Smokovac–Mateševo, takođe ugrožene i devastirane.

– Realizacija najavljivanog projekta „Visoka Buk Bijela” bila bi ne samo metak u čelo ekološkoj državi, već i trajno odustajanje od održivog razvoja, evropskih integracija i svih deklaracija, poput one koju je o zaštiti rijeke Tare donijela Skupština Crne Gore. Ukoliko se ta ideja ponovo aktualizuje, onda bi to bilo ne samo stavljanje ličnog ispred javnog interesa, već proglašenje privatne države energo lobija, pa bi to građanima trebalo na vrijeme predstaviti, kako bi se spremili za život u takvoj životnoj sredini. Nadajmo se da toga neće doći, ali budimo i spremni da se izborimo da to toga ne dođe – kazao je Perović.

Prema riječima Irme Muhović iz NVO Grin houm, Unesko je jasan u svom izvještaju i ističe da bi realizacija projekta hidroelektrane „Buk Bijela” predstavljala jasnu opasnost za imovinu svjetske baštine.

– Ovaj projekat bi imao ogroman negativan uticaj i na floru i faunu. Na tom području živi 120 vrsta ptica od kojih se mnoge nalaze na aneksu Direktive o pticama. Ovu su neki od razloga zbog kojih je usvojena deklaracija o zaštiti rijeke Tare, a i sam kanjon proglašen zaštićenim područjem Unesko. Realizacijom ovog projekta došlo bi do drastičnih promjena mikroklime, te samim tim i narušavanjem cjelokupnog ekosistema. Projekat izgradnje HE Buk Bijela poguban je za rijeku Taru – upozorava Muhović.

Milorad Mitrović iz NVO Breznica kaže da Unesko nema vojsku i policiju da zaštiti Taru, ali zato može da je skine sa liste svjetske baštine, što bi imalo katastrofalne posledice po turizam. On ističe da turisti ne dolaze da vide uništenu, već zaštićenu prirodu.

– Koliko turista je došlo da vidi hidrocentralu Piva, recimo, ili Rudnik uglja, ili Termoelektranu. Ljude privlači priroda i turisti dolaze kod nas tamo gdje je priroda očuvana. Jasno je da je narod protiv Buk Bijele, protiv uništavanja Tare, ali za to su samo Vlada i energetski lobiji. Nažalost, ne misli se o opštem dobru nego o lobiju i pojedincima – rekao je Mitrović

M.S.

---

URA: MORT saučesnik u devastaciji
Izvještaj Uneska vezano za korito rijeke Tare, najveća je potvrda da je MORT saučesnik u devastiranju najvećih prirodnih ljepota naše države, tvrde u Građanskom pokretu URA.

​URA je reagovala nakon što su mediji objavili dio izvještaja koji su eksperti Uneska sačinili tokom novembra prošle godine, a koji se između ostalog, odnosi i na rijeku Taru.

- Sve ono što su predstavnici civilnog sektora, političke partije i stručna javnost saopštavali vezano za stanje rijeke, na žalost, ispostavilo se kao tačno. Sa druge strane, sve što je tvrdio MORT i ministar Pavle Radulović, kao i nekolicina plaćenih „stručnjaka” ispostavilo se kao manipulacija i laž - tvrde u URA.