Sjever Crne Gore ima oko 170.000 stanovnika od kojih je svaki osmi nezaposlen, a u čak četiri grada i to Andrijevici, Beranama, Plavu i Rožajama broj lica bez posla veći je od broja onih koji su u radnom odnosu. Sjever je najbogatija regija u državi kada su u pitanju prirodni potencijali.
Iako iz Vlade konstantno ponavljaju da se u taj region ulažu milioni, na sjeveru nema rezultata u smislu boljitka ekonomskog standarda građana.
Prema zvaničnim podacima, na kraju septembra u našoj državi su evidentirana čak 39.902 nezaposlena lica, od kojih je 19.778 na sjeveru zemlje. Iako zvanična statistika pokazuje da je u većini opština u sjevernom regionu broj zaposlenih veći do broja nezaposlenih, situacija na terenu je zabrinjavajuća.
Andrijevica ima 872 nezaposlena lica, dok je zaposlenih svega 563. U Beranama je 5.541 građanin bez posla, a zaposlena su 4.824. U Rožajama radi 2.957 lica, a bez posla je 3.157 građana. Plav ima drastičnu razliku, pa tako posao nema čak 2.431 građanin, dok je zaposleno 1.370.
Da je socijalna slika najgora na sjeveru potvrđuju i zvanični podaci o socijalnim davanjima Ministarstva rada i socijalnog staranja. Najviše korisnika socijalne pomoći je upravo na sjeveru, čak 16.292. Po broju korisnika socijalne pomoći izdvaja se opština Rožaje, u kojoj materijalna davanja dobija 5.314 građana, što je za 2.357 više od brojke zaposlenih, kojih je 2.957.
Jedini grad koji se može pohvaliti drastičnom razlikom u broju nezaposlenih i zaposlenih, a koji je u korist onih koji rade je Budva. U prestonici turizma radi 15.561 lice, a nezaposlenih je 734. Slična situacija je i u Herceg Novom gdje je broj nezaposlenih skoro 15 puta manji od broja zaposlenih.
U glavnom gradu Podgorica zaposleno je 90.665 građana, a bez posla je 8.723.
Analiza Ujedinjenih nacija (UN) ranije je pokazala da kada se regionalna dimenzija uzme u obzir, tj. činjenica da sjeverni region Crne Gore značajno zaostaje u ekonomskom razvoju u odnosu na centralni i južni, minimalna zarada utvrđena na nivou od 40 odsto prosječne zarade može negativno uticati na ionako nisku stopu kreiranja poslova u ovom dijelu države.
– Društveno-ekonomske promjene kroz koje je Crna Gora prolazila uslovile su produbljavanje postojećih problema niske radne aktivnosti i visoke nezaposlenosti, a posebno mladih. Stopa aktivnosti ukupnog stanovništva je za deset procentnih poena niža u odnosu na prosjek država članica EU, a slična situacija je i sa stopom nezaposlenosti. Stopa nezaposlenosti mladih je na visokom nivou (35-40 odsto). Gotovo 10.000 mladih u Crnoj Gori je nezaposleno. Broj mladih koji su nezaposleni povećan je nakon ekonomske krize, međutim, i u godinama dinamičnog rasta nezaposlenost mladih je bila visoka i iznosila je 38,3 procenata – navodi se u analizi (Ne)zaposlenost mladih u Crnoj Gori koju je objavio UNDP.
Prema ocjeni organizacije Alternativa Crna Gora, u čijem je centru pažnje pitanje standarda, začuđujuće je da građani na sjeveru na svakim izborima najviše glasova daju Demokratskoj partiji socijalista (DPS), koja već 30 godina ništa nije uradila da taj region oživi.
– Sjetimo se da je 30-ih godina u Americi nastupila strahovita kriza koja je izazvala da čak 20 odsto građana ostane bez posla. Tada, a i danas, to se smatra katastrofom za neku zemlju. U našoj zemlji od 90-ih nezaposlenost se ne spušta ispod 30 procenata. Bukvalno 100.000 ljudi je pobjeglo iz zemlje. U narednih deset godina još 50.000 ljudi će otići. Jedini krivac za ovakvo stanje je vlast. Vlast određuje kakav će biti poslovni ambijent u Crnoj Gori – smatra koordinator za medije u toj organizaciji Vesko Pejak.
U sjevernim opštinama, kako kaže, DPS već decenijama ima apsolutnu vlast, a za nju nijesu glasali vanzemaljci, već punoljetni građani Crne Gore.
– Ako jedan punoljetan građanin, koji nema registrovana psihička oboljenja, glasa za DPS posle ovakve situacije – on je već zreo za posmatranje. Na stranu to šta vlast radi i što se nestručno ponaša. Vlast na poziciji održavaju građani! Najsiromašniji dio Crne Gore je na sjeveru. Najveću podršku DPS ima na sjeveru! Većina glasača DPS-a nema put do svog sela i naselja. Većina ima samo jednog zaposlenog u kući. Ako građani nastave da se ponašaju ovako glupo i neodgovorno – budite sigurni da će na sjeveru ostati samo prazne kuće. Snaga jedne zemlje su sela, nijesu gradovi. Situacija se tu značajno promijenila u odnosu na period prije 50-60 godina – ističe Pejak.
M.S.


Poslodavci nepovezani sa fakultetima

U Nacionalnom izvještaju o humanom razvoju 2016. posebno je naglašen problem „neusklađenosti strukturne ponude i potražnje za radnom snagom na crnogorskom tržištu rada”. Kao jedan od osnovnih uzroka neusklađenosti prepoznat je obrazovni sistem i nedovoljna saradnja „između ključnih aktera, odnosno samih ustanova visokog obrazovanja, ministarstava, Zavoda za zapošljavanje, poslodavaca i drugih relevantnih institucija. To je naglašeno i u strateškim dokumentima, u kojima je ocijenjeno da je postojeća saradnja više formalna, a ne sušinska”.
– Ove konstatacije potvrđuju i empirijska istraživanja. U jednom istraživanju, koje je, između ostalog, obuhvatilo vezu između obrazovanja i biznisa, istaknuta je nedovoljna povezanost visokoškolskih ustanova u Crnoj Gori i poslodavaca: „Svega 12,3 odsto anketiranih poslodavaca odgovorilo je da ima redovnu saradnju sa visokoobrazovnim institucijama. Čak 46,2 odsto poslodavaca je odgovorilo da nema saradnju uopšte, od čega je njih 43,3 procenata odgovorilo da nema potrebu da sarađuje sa visokoobrazovnim institucijama – navode u UNDP-u.