Nacionalni avio-prevoznik Montenegroerlajnz (MA) od 2009. do 2020. godine podijelio je više od 58.000 besplatnih avio-karata, čija vrijednost prelazi najmanje pet miliona eura. To se može vidjeti u dokumentaciji te državne kompanije, u koju su uvid imali Mreža za istraživanje organizovanog kriminala i korupcije – LUPA i dnevne novine „Dan”. Besplatne karte, osim zaposlenih u kompaniji, dobijali su članovi njihovih porodica, ali i pojedini javni funkcioneri i javne ličnosti bliske doskorašnjoj vlasti, koju je predvodila Demokratska partija socijalista (DPS). To je, između ostalog, nesavjesnim poslovanjem i bahatim postupanjem menadžmenta, uticalo da ta državna avio-kompanija godinama ima gubitke u poslovanju i da na kraju 2020. godine praktično dođe do njenog gašenja.

Besplatne karte imala je u nekoliko navrata Advokatska kancelarija Ane Đukanović, sestre predsjednika države Mila Đukanovića. U dokumentaciji MA, koja je dostavljena Ministarstvu kapitalnih investicija, na čijem je čelu ministar Mladen Bojanić, može se vidjeti da je advokat Ana Đukanović u decembru 2020. godine imala povratnu kartu na relaciji Podgorica – Beograd. Đukanović je u više navrata i 2018. godine letjela besplatno na relaciji Podgorica – Beograd. Na nekim letovima je bila i njena kćerka Emina Kolarević, koja je takođe besplatno putovala avionom MA. U dokumentaciji koja je vezana za besplatne karte pominje se i Prva banka, koja je u vlasništvu Aca Đukanovića, brata predjednika države.

Kompanija „Portal Press”, koja je u vlasništvu kompanije „First Financial Holdings”, pominje se u istim papirima, a preko nje su besplatne karte iskorišćenje u novembru 2019. godine. Radi se o kompaniji koja je u vlasništvu biznismena Petrosa Statisa, prijatelja predsjednika države Mila Đukanovića.

U dokumentaciji se pominje i ime Osmana Nurkovića, koji je putovao u Frankfurt krajem decembra 2019. godine. Dokumentacija koju je LUPA dobila ne sadrži lične podatke, kako bi se tačno utvrdio identitet, tako da se sa potpunom sigurnošću ne može tvrditi da se radi o doskorašnjem ministru saobraćaja. U podacima o letovima nalaze se i besplatne karte nekoliko članova porodice Nurković.

Tokom 2018. godine besplatne avio-karte iskoristio je i mitropolit kanonski nepriznate Crnogorske pravoslavne crkve (CPC) Miraš Dedeić, ali i Zlatko Bulić, koji je član Savjeta CPC. Dedeić je putovao besplatno, kao „opšti partner” Montenegroerlajnza i sa Borisom Bojovićem na relaciji Podgorica – Rim sredinom marta 2017. godine.

Tokom 2020. godine evidentno je da je u spisku putika sa besplatnim kartama Jevto Eraković, sadašnji poslanik DPS-a. On se pominje na više mjesta u ovim dokumentima. Na spisku je i Nikola Zirojević, ali zbog nedostatka ličnih podataka u evidenciji u koju su novinari istraživači imali uvid ne može se tvrditi da se radi o portparolu Socijaldemokrata (SD). Takođe, na spisku je i sin bivšeg premijera Duška Marković, Predrag Marković, koji je besplatnu kartu dobio od Kontrole letenja Srbije i Crne Gore (Smatsa). Tu je i ministar finansija Darko Radunović, koji je putovao nekoliko puta samostalno, a nekoliko puta sa suprugom Vesnom, a karta je izdata uz obrazloženje da je je pitanju „opšti partner”. U pitanju je najčešće bio let za Beograd. Početkom 2018. godine besplatno je letio i Andrija Lompar, koji je bio ministar saobraćaja... Avio-kompanija Montenegroerlajnz u poslednjih nekoliko godina je u velikim problemima, uprkos milionima eura pomoći koje je dobila od države, čak i nakon što je donesen poseban zakon – leks specijalis. Izvršni direktor MA Vlastimir Ristić kazao je u septembru ove godine da je na račun MA, po osnovu leks specijalisa, uplaćeno 43,05 miliona eura i da je sav novac iskorišćen namjenski, u skladu sa zakonom.

– Uplata od 25 miliona eura od 25.8.2020. godine je, takođe, iskorišćena namjenski, i to 15 miliona eura je uplaćeno na račun Aerodroma Crne Gore u skladu sa članom 4 zakona, a 10 miliona na račun Poreske uprave Crne Gore u skladu sa članom 3, stav 1 tog zakona. Dakle, svih 25 miliona eura je ostalo u našem platnom prometu, otišlo direktno u primitak budžeta i na račun 100 odsto državne kompanije, koja je potom taj novac vratila u budžet. Ova transakcija nije bila stvarni odliv državnih sredstava – rekao je u septembru u intervjuu za dnevni list „Vijesti” Ristić. Svega tri mjeseca nakon te izjave MA je obustavio letove zbog velikih finansijskih problema. Vlada Crne Gore, na čelu sa premijerom Zdravkom Krivokapićem, najavila je da država planira da osnuje novu avio-kompaniju, koja neće imati teret dugova koji su pritisli Montenegroerlajnz.

Vl. OTAŠEVIĆ

M. VEŠOVIĆ

---

Bojanić: Besplatne karte davali šakom i kapom
U emisiji „Reflektor” na televiziji „Vijesti” ministar Mladen ​Bojanić je kazao da je Montenegroerlajnz „bio paradigma privatno-javnog interesa”.

– Državne pare, a privatni interesi. Između ostalog, kako se bahatilo, bio je ogroman broj ljudi van Montenegroerlajnza, koji je imao interesa od njega. Tu je veliki broj besplatnih karata davanih šakom i kapom. Dobio sam dio spiskova i za tri poslednje godine nešto preko 8.000 besplatnih karata Montenegroerlajnz je dao, naravno ima sigurno opravdan dio, ali ima i jedan dio – dovoljno mi je bilo da uočim neka poznata imena koja sigurno nemaju veze sa Montenegroerlajnzom, osim što su koristili usluge besplatno. Javnost ima pravo da zna ko su ti ljudi. Bilo bi neprijatno da damo kompletan spisak, ali ima slučajeva kojima je bilo nužno da se da besplatna karta prilikom liječenja ili slično... – rekao je Bojanić.

Kazao je da su besplatne karte „dobijali iz prijateljstava ili političkih druženja, bliskosti sa menadžmentom, vidio sam neke sada opozicione poslanike, a iz bivše vlasti, poznate advokate, advokatice...”.