Dvadeset godina poslije invazije na Avganistan i oko 1.000 milijardi potrošenih dolara, Amerikanci će se, sredinom septembra, povući iz te države ostavljajući za sobom prilično nejasnu budućnost stanovnicima te zemlje.

Šest mjeseci pred povlačenje, u Avganistanu se nalazi oko 4.000 američkih vojnika i nešto manje od 8.000 pripadnika privatnih kompanija, koje se bave poslovima obezbjeđenja i bezbjednosti.

Između 2010. i 2012. godine, kada se u Avganistanu nalazilo i više od 100.000 vojnika iz SAD, godišnji račun avanture, koju je pokrenuo mlađi Buš dostizao je i 100 milijardi dolara godišnje, ali su troškovi prije tri godine svedeni na oko 45 milijardi dolara.

Američko Ministarstvo odbrane tvrdi da je tokom rata u Avganistanu potrošeno 778 milijardi dolara, ali ta brojka ne uključuje ambiciozne programe obnove Avganistana u koje su američka agencija za međunarodni razvoj, USAID i ostale slične organizacije potrošili još najmanje 44 milijarde dolara.

Takođe, brojka koju je kao cijenu rata predstavilo Ministarstvo odbrane, ne uključuje troškove koje su američke snage imale u Pakistanu.

Istraživanje Univerziteta „Braun”, pak, nudi ozbiljniji presek troškova, prema kojem je Vašington za 20 godina ratovanja u Avganistanu potrošio 978 milijardi dolara.

Od te cifre, 143 milijarde su potrošene na niz programa obnove, uključujući i 88 milijardi za avganistanske oružane snage.

Američki stručnjaci procijenili su da je gro sredstava, odnosno oko 60 odsto, potrošen na obuku, gorivo, nabavku oklopnih vozila i gradnju baza. Između tri i četiri milijarde dolara godišnje koštao je vazdušni i brodski prevoz ljudstva i opreme.

Kontrolom načina na koji se troše pare u Avganistanu ustanovljeno je da je u poslednjih deset godina bar 20 milijardi dolara nestalo u složenim programima obnove te zemlje.

Amerikanci su u Avganistanu ratovali „na kredit”, pa je „Njujork tajms” prije nekoliko godina procijenio da će čak 600 milijardi dolara biti potrošeno na kamate zajmodavcima do 2023. godine.

Kako navodi „Njujork tajms”, milijarde dolara potrošene su na gradnju bolnica u kojima se niko ne liječi, na škole u kojima nema nijednog učenika, kao i na izgradnju vojnih baza koje su u međuvremenu napuštene.

Tokom dvadest godina sukoba, u Avganistanu je ubijeno 2.300 Amerikanaca, dok ih je više od 20.000 ranjeno.

Vlasti u Kabulu tvrde da je stradalo i oko 45.000 pripadnika avganistanskih oružanih snaga, ali su nezavisne procjene mnogo crnje i prema njima je u toj državi stradalo oko 64.000 vojnika i policajaca.

Misija UN u Avganistanu, UNAMA, procjenjuje da je stradalo i oko 110.000 civila, ali se taj broj odnosi na period od 2009. godine, od kada se vodi zvanična evidencija.

(RTS)

---

Spisak (ne)uspjeha
Kritičari operacija u Avganistanu tvrde da Amerika nema mnogo čime da se pohvali poslije dvije decenije angažmana u toj zemlji – talibani i dalje predstavljaju ozbiljnu snagu, sposobnu da u skoro svakoj situaciji nadvlada avganistanske snage bezbjednosti. Al kaida je, doduše, protjerana iz te zemlje, ali samo do susjednog Pakistana.

Amerika je na pokušaje da se suzbije proizvodnja sirovog opijuma potrošila oko 10 milijardi dolara, ali je Avganistan i dalje svjetski centar proizvodnje te droge.

Međunarodne agencije za borbu protiv trgovine narkoticima tvrde da između 70 i 80 odsto ukupne svjetske proizvodnje opijuma dolazi upravo iz Avganistana. UN, ipak, podsjećaju da su talibani, prije američke invazije, brutalnim metodama potpuno iskorijenili gajenje maka.