-PIŠE:

DR RADOSLAV T. STANIŠIĆ


Pinočeov režim je 1988. pretrpio neočekivan poraz na nacionalnom referendumu, a naredne godine raspisani su i prvi izbori za predsjednika i parlament nakon dvadeset godina. Vlada predsjednika Patrisija Ajlvina Ozokara je devedesetih, pod budnim okom vojske, brižljivo radila na obnovi demokratije. Filmska produkcija zvanično je obnovljena, a 1990.godine ponovo je zaživio i festival u mjestu Vinja del Mar. Na njemu su prikazani radovi čitave generacije izgnanih čileanskih sineasta, među kojima su se posebno isticali Migel Litin i Raul Ruiz. Poslije nekoliko sušnih godina sredinom devedesetih, čileanska kinematografija vratila se u život krajem vijeka zahvaljujući masovnoj izgradnji multipleks bioskopa i konsolidaciji nekoliko državnih agencija koje stimulišu domaću produkciju. Ključna godina bila je 1999, kad je čileanski film „El chocotero sentimental” Kristijana Galaza, snimljen na osnovu popularne kontakt emisije na radiju, oborio rekorde na biletarnicama i postao najuspješniji domaći film svih vremena. Ipak, Čile u poslednje vrijeme proizvodi desetak filmova godišnje, od kojih svega polovina dospije u lokalne bioskope. Uslijed popularnosti američke mejnstrim kinematografije, domaći filmovi su istisnuti s tržišta i imaju vrlo malo mogućnosti za uspješno prikazivanje.

Naftom bogata Venecuela je krajem šezdesetih doživjela procvat u proizvodnji dokumentaraca, o čemu svjedoče radovi poput „La ciudad que nos ve” (1967) Hesusa Enrikea Gedesa i „Pozo muerto” (1968) Karlosa Reboljeda. Vlada je 1973.godine pokrenula program razvoja nacionalne kinematografije, garantujući subvencije za produkciju i regulišući distribuciju stranih proizvoda. Država je od 1975. do 1980. godine finansirala produkciju skoro trideset filmova. Među njima film „Pais portatil” (1978) Antonija Ljerandija, do dana današnjeg ostao je najveći domaći bioskopski hit. Variety je venecuelansku kinematografiju proglasio za filmsku industriju s najbržim rastom u Latinskoj Americi, što je sasvim tačna ocjena. Na finansijsku podršku vlade uticali su razni činioci, kao što je nagli pad svjetskih cijena nafte između 1982. i 1991, kad je ta sirovina ponovo poskupjela zbog Zalivskog rata. Venecuela, međutim, i dalje proizvodi mnoštvo kvalitetnih filmova, imajući u vidu da u zemlji živi dvadeset jedan milion ljudi. Venecuela je početkom devedesetih zapala u tešku ekonomsku krizu za vrijeme vlade Karlosa Andresa Pereza, što je izazvalo masovne proteste i pokušaj vojnog puča u februaru 1992. godine. Javni red i mir vratio se izborom Ramona Hosea Velaskeza 1993. Uslijedio je period relativnog prosperiteta, tokom kojeg je budžet venecuelanske agencije za razvoj kinematografije Fondo defomento cinematografico (FONCINE) petostruko uvećan, što mu je omogućilo da finansijski pomogne ostvarenja kao što su „Fin de round” Olegarija Barere, „Senora Bolero” Marilde Vere i „Zoo”, dugometražni dokumentarac Fernanda Venturinija (svi iz 1993). Osim toga, venecuelanska publika oduvijek je podržavala nacionalnu kinematografiju, što nije bio slučaj u većini latinoameričkih zemalja. Od osnivanja FONCINE 1982.godine, venecuelanski filmovi osvojili su više od stotinu međunarodnih nagrada. FONCINE je, međutim, 1993. prenio svoje funkcije na Autonomni nacionalni centar za film (CNAC), koji je narednih šest godina bio glavni izvor finansiranja domaćih filmova. CNAC je između 1993. i 1999. potpomogao proizvodnju oko 35 domaćih filmova. Ipak, kad je novi predsjednik Ugo Čavez stupio na funkciju u februaru 1999, smanjio mu je budžet za 60 odsto. Tako je, između ostalog, zaustavljeno snimanje visokobudžetnog filma „Bolivar” o životu Simona Bolivara (1783-1830), koji je oslobodio Venecuelu, Kolumbiju, Ekvador, Peru, Boliviju i Panamu od španske vlasti. Venecuelanski reditelji prinuđeni su da se udružuju s drugim zemljama španskog govornog područja da bi opstali. Zakonom o nacionalnoj kinematografiji iz 2005.godine, vlada je postavila potpuno novu i impresivnu strukturu za filmsku i televizijsku produkciju, distribuciju i prikazivanje.


NASTAVIĆE SE

---