-Piše:

DR RADOSLAV T. STANIŠIĆ


Situacija se dalje zakomplikovala politički kad su britanski kolonijalni upravitelji 1984. obećali da će čitavu teritoriju Hongkonga u julu 1997. ustupiti Narodnoj Republici Kini. Katastrofalna predviđanja propasti filmske industrije pokazala su se kao neosnovana jer se politička ekonomija stabilizovala, a hongkonški filmski stvaraoci počeli da rade širom regiona. Hongkong je postao neka vrsta „istočnog Holivuda” i glavni zamajac filmske produkcije na kineskom, čiji su se glavni centri nalazili u Pekingu, Šangaju, Tajpeju i Singapuru. Između ostalog, Hongkong je kupio svjetski studio za računarsku grafiku Central Digital Pictures. Studio je pokazao svoje mogućnosti iznijevši 550 digitalnih efekata za fantastičnu avanturu Golden Harvesta „Feng yun xiong ba tian xia” (Endru Lau, 1998), međunarodni hit koji je pokazao da je Hongkong postao važno središte digitalne postprodukcije. Hongkonška produkcija je 2000. doživjela novi procvat sa 144 snimljena filma i vratila se na nivo prije krize, ali je 2006. proizvela svega 51 film, uglavnom zbog američke konkurencije. Veći dio kapitala za novu produkciju potekao je od internet kompanija koje su digitalno tržište sadržaja za preuzimanje vidjele kao budućnost filma. Uz pomoć bližeg ekonomskog partnerstva uspostavljenog 2003, hongkonški stvaraoci odnedavno investitore i publiku sve više traže u Narodnoj Republici Kini. Takve kinesko-hongkonške koprodukcije poput, recimo, raskošne sage o carskoj porodici „Kletva zlatnog cvijeta” (2006) Džanga Jimoua, najskupljeg filma snimljenog u Kini do danas, donose najveću zaradu na biletarnicama, mada primjera ima još: od drame o kulturnoj revoluciji Đena Vena „Tai yang shao chang sheng qi” (2007) do savremenih hongkonških trilera i komedija. Vlada Hongkonga je 2007. najavila obrazovanje Savjeta za razvoj filma koji će sredstvima od 38,5 miliona dolara godišnje pomagati lokalnu produkciju finansiranjem niskobudžetnih do srednjebudžetnih projekata do 30 odsto ukupnog troška. Neki hongkonški stvaraoci su od novog talasa osamdesetih dostigli svjetski ugled. Među njima su Džon Vu, Čoj Hok, Ringo Lam, Samo Hueng, Džeki Čen, En Huej, Roni Ju, Stenli Kvan i Vong Karvaj.

Džon Vu (rođen 1946. kao Vu Ju Sen) bio je angažovan kao asistent na snimanju filmova o borilačkim vještinama u studiju Shaw Brothers prije nego što je sedamdesetih režirao seriju komedija s popularnim Rikijem Huejom u glavnoj ulozi. Slavu je stekao filmom „Bolje sjutra” (1986), koji je stručnjak za filmove o borilačkim vještinama Rik Bejker u prvi mah okarakterisao kao film o „herojskom krvoproliću”. Taj izraz koji je skovao i danas se odnosi na hongkonške filmove u kojima se koristi vatreno oružje. Iz Vuovog poetskog spoja kineske tradicije borilačkih vještina i konvencija akcionih filmova sa Zapada proistekao je novi žanr, kojem pripadaju i odličan nastavak serijala „Bolje sjutra 2” (1987) i gangsterske sage „Ubica” (1989) i „Tvrdokorni” (1992), s hongkonškom romantičnom ikonom Čouom Jun-fatom (r. 1955) u glavnoj ulozi. Inspirisan rediteljima egzistencijalnih akcionih filmova poput Žan Pjera Melvila, Sema Pekinpoa i Serđa Leonea, izvršio je uticaj na mlađi naraštaj američkih stvaralaca na čelu s Kventinom Tarantinom, Robertom Rodrigezom i Semom Rejmijem. „Ubica” je prvi film „herojskog krvoprolića” distribuiran u Sjedinjenim Državama, a na krilima njegovog uspjeha Vu je dobio ugovor za uzbudljive, mada predvidljive holivudske filmove: „Tešku metu” (Hard target, 1993) u produkciji Universala, sa Žan Klod van Damom u naslovnoj ulozi, i još skuplju „Slomljenu strijelu” (Broken Arrow, 1996) za Fox, u kojem je glavna uloga povjerena Džonu Travolti. Vu je, međutim, filmom „Ukradeno lice” (Face/Off, 1997), snimljenim za kuću Buena Vista, uveo hongkonško herojsko krvoproliće u američku kinematografiju, kako u sadržinskom, tako i u formalnom smislu. Taj opsesivni triler o razmjeni identiteta između mahnitog ubice i osvetoljubivog agenta FBI koji ga prati u stopu sadržao je prepoznatljivo Vuovo ultranasilje predstavljeno baletskim usporenim snimcima, ali i homoerotski podtekst koji karakteriše njegove najbolje hongkonške akcione filmove.


(Nastaviće se)

---