Radomir Uljarević je jedini pjesnik meni poznat, koji uz svoje ime redovno štampa istu, nepromijenjenu pjesmu u prozi. Tako se svuda, u knjigama, na mrežama i ostalim javno dostupnim mjestima, uz njegovo ime čitaju stihovi koji sažimaju, čini mi se, na prirodan način dobar dio njegovog „Gradiva”, pričem mislim na zbirnu knjigu, na sabrano djelo, na lirski ep što smo ga nedavno dobili. Tamo je njegov glavni posao s riječima. Meni su uvijek bile posebno mile i još više zanimljive one Uljarevićeve pjesme o stvarima, alatima i kućnim djelovima.

Ali, ja ću da govorim samo o lirskoj prozi što sam je na početku pomenuo. Evo, ovako, s ponekom dodatom zapetom, a između zapeta, iz proznog oblika, ustihovani su redovi:

Radomir Uljarević,/rođen 28. ili 29. aprila,/1954. godine,/u Ravnim Gomilama,/ selo Gornja Vrbica,/kod Bileće,/Oputna Rudina,/srez Vučedolski,/opština Nikšić,/zadnja pošta Crkvice.

Probirivaću, ako se ovako može reći, s namjerom da nađem ključiće koji otvaraju ne samo stihove Radomira Uljarevića no ukazuju i na našu sudbinu, opštu i nacionalnu, ličnu i pojedinačnu. Najprije ću da uzmem ono „ili” između dva datuma koji nijesu važni, jer nigdje kao u našim predjelima, krševitim, odaljenim od matičara i mastila kojim se tamo piše, nigdje nema netačnih datuma rođenja kao tu.

Ako je riječ o pjesnicima, to je zadesilo Dučića, a Njegošu su dugo tražili dan u koji smo ga dobili. A kako tek da kažemo tačne sate rođenja Novaka Jovovića i Stojana Kovačevića koji sa dvije strane čuvaju nikšićki hram Svetog Vasilija Ostroškog. Može li iko dvojici junaka, osim otprilike, da odredi horoskopski znak ili podznak, zlu ne trebalo. Prema tome, Uljarević čuva tradiciju koja nema tačan datum rođenja.

I Radomir Uljarević ima koji „ili”, geografsko i istorijsko, a ono nacionalno je davno riješeno. On tu ništa ne pomjera. Njegovo „ili” je u istom narodu, na sigurnom mjestu, ne vraća se sa Vraćenovića u tuđe no kud god odatle krene stiže među svoje.

Posle datuma i godine, logično je, dolazi mjesto rođenja. Uljarevićevo mjesto rođenja je napisano u nastavcima, stepenasto, u geografskom, istorijskom i zemaljskom ritmu, na raritetan način. Zato i jeste riječ o pjesmi. U njoj se počinje od Ravnih Gomila. U prvi mah se čini da je to ime paradoksalno. Gomile su obično zaobljene, uvršene i stalno se dopunjuju, najčešće u proljeće, gdje se trijebi i izorava kamen, ako se u mjestu koje pominjemo može kamen iz kamena izoravati i na gomile bacati.

Najčuvenija je Pašina gomila u koju je svaki Drobnjak na ubijenog pašu donio po kamen da bi tako podijelili krivicu. Ali, postoje i popločane gomile, a sada najviše imamo zatravljenih i tako zaravljenih gomila. Naredno mjesto rođenja, u kazanom nizu, razumije se, našeg pjesnika je Gornja Vrbica, što znači da postoji i Donja Vrbica, a pjesniku po svakoj pravdi pripada više mjesto. Radomir Uljarević je to dobio čim se u onom ili rodio, u naselju gdje se na konaku odmorio knjaz Nikola. To se čita na trećoj stepenici u pjesmi odakle je Uljarević, iz sreza Vučedolskog, gdje se otvorila glavna lekcija iz udžbenika istorije, koju je Uljarević napamet znao prije polaska u školu. On kaže da je njegov životni početak u Oputnim Rudinama koje uz Bijele Rudine iz Jevtove knjige o njegovim Hercegovcima prizivaju Nikca i Jašara, mrtve odjednom, da tako bolje nagovijeste istorijsko određenje Radomira Uljarevića i njegov pjesnički uspon. E sad, on kaže da je sve to blizu Bileće u opštini Nikšić. Nigdje nema tako zgusnutog pjesničkog nalaza kao u riječima da su Ravne Gomile i Gornja Vrbica, u Oputnim Rudinama, u srezu Vučedolskom, kod Bileće u Hercegovini a u opštini Nikšić u Crnoj Gori, da je zadnja pošta takvom naselju u Crkvicama, na osvećenom mjestu, gdje se krstimo pred Božijom voljom koja kaže da je sve to jedno i pred ljudskom nepravdom koja kaže da je to dvoje.

Da Radomir Uljarević nije izuzetno darovit pjesnik koji pamti, sabira i bogati jezik kojim je u opjevanom mjestu progovorio, da nije čovjek knjige kojoj služi i kao pisac i kao urednik i kao izdavač, ne bi tako jasno znao kojim jezikom piše, koja su slova na krstovima i u krštenicama, kojem narodu prinadleži svetosavska oblast, i on u njoj, tako i toliko da nema „ili-i-ili”, da mu oba datuma rođenja i sve do zadnje pošte ostaje u istom kalendaru, u pjesmi u kojoj je rođen.

Priredila:

ŽIVANA JANjUŠEVIĆ

(Nastaviće se)

---