Zapadni Balkan se često predstavlja kao žarište organizovanog kriminala, a veliki problem predstavljaju široko rasprostranjen kriminal i korupcija. Ova oblast je sa Crnom Gorom malo ali bitno tržište za nelegalnu robu i usluge. Kada se pominje uloga kriminalnih grupa sa zapadnog Balkana, Globalna inicijativa protiv transnacionalnog organizovanog kriminala, čiji autor analize je Valter Kemp, navodi da mornari iz Crne Gore imaju bitnu ulogu u posadi brodova koji su dio trgovine drogom.

– Prema jednoj procjeni, 7.000 crnogorskih mornara radi za svjetske pomorske kompanije. U februaru 2020. godine nekoliko članova crnogorske posade uhapšeno je kada je sa broda nedaleko od Arube konfiskovano pet tona kokaina. Četiri crnogorska mornara uhapšena su u Filadelfiji u junu 2019. godine zbog učešća u trgovini skoro 20 tona kokaina iz Latinske Amerike. Godine 2015. pet crnogorskih mornara je uhapšeno nakon što su organizovali pošiljku kokaina, bačenog sa teretnog broda kraj obale Španije, koji su pokupile jahte. Godinu dana kasnije, još jedan Crnogorac osuđen je na šest godina zatvora zbog toga što je bacio 261 kilogram kokaina sa teretnog broda koji su ribari pokupili u blizini holandske obale. A u martu 2020. godine crnogorski član posade uhapšen je, dok je 500 kilograma kokaina zaplijenjeno u Hamburgu na crnogorskom teretnom brodu (po imenu „Budva”) koji je putovao iz Santosa u Brazilu preko Kazablanke. Oni su takođe uhapšeni zbog trgovine kokainom na jahtama. U aprilu 2019. godine čak je objavljeno da je 50 kilograma kokaina pronađeno na trenažnom brodu crnogorske mornarice, usidrenom u jadranskoj luci Tivat – navodi Globalna inicijativa.

Balkanske kriminalne grupe su, takođe, navodno umješane u trgovinu drogom u luci Kalao, u Peruu. Godine 2019. objavljeno je da su utovarivali drogu na brod (MSC Gajen) u blizini peruanske obale. Drugi oficir palube, I.Đ. iz Crne Gore, rekao je istražiteljima da ga je glavni oficir palube angažovao kako bi pomogao najmanje dvojici članova posade i četvorici ljudi koji su nosili skijaške maske, da izvuku bale kokaina na brod Gajen sa manjih brodova koji su mu prišli ubrzo pošto je napustio Peru. Za trud je trebalo da mu se plati 50.000 američkih dolara u kriptovaluti. Kada je u junu u Filadelfiji pretražen brod, koji je krenuo prema Roterdamu, policija je pronašla gotovo 20 tona kokaina (u vrijednosti većoj od milijardu dolara), drugoj po veličini akciji zaplene droge u američkoj istoriji.

Zemlje zapadnog Balkan imaju takve istorijske i društveno-ekonomske prilike koje su doprinijele nastanku okolnosti zbog kojih su se kriminalne aktivnosti preselile u inostranstvo. Takođe ima i političku ekonomiju, u nekim slučajevima čak i vlast povezanu sa kriminalom i sve to doprinosi nastanku faktora privlačenja zahvaljujući kojima pojedinci i grupe traže ili nude zaštitu, razvijaju mreže i peru ilegalno stečen novac.

– Prethodnih 20 godin, kriminalne grupe sa zapadnog Balkana postale su globalne i uznapredovale u kriminalnom lancu. Pipci ove hobotnice sada se šire oko cijelog svjeta: od Latinske Amerike, gdje se pribavlja kokain, do ulica zapadne Evrope, od ruta za krijumčarenje heroina u Turskoj do Evrope, polja kanabisa u Albaniji do Turske i Evropske unije – navodi Globalna inicijativa.
Ž.B.

---

Preko nekretnina u izgradnji peru novac
U protekloj deceniji bilo je više zaplena u crnogorskim i albanskim lukama, kao što su Bar i Drač, što ukazuje na to da se te luke koriste za pretovar kokaina koji dolazi iz Latinske Amerike, a koji se zatim šalje na glavna tržišta u Italiji i centralnoj Evropi. Pranje novca od kriminala ima poseban uticaj na nekretnine i izgradnju – tako što utiče na rast cijena uprkos tome što ne postoji povećanje prihoda. Ostale popularne metode pranja novca su kroz turističku industriju, kockanje, kol-centre, mjenjačnice i novčane doznake iz inostranstva. Neke grupe šalju novac u svoje zemlje u pošiljkama skrivenim u posebno napravljenim pregradama u automobilima i džipovima. Takođe, postoje indikacije da neke od sofisticiranijih grupa peru svoj prihod direktno u zapadnoj Evropi, u ofšor rajevima ili u kriptovalutama.