Centralna banka (CBCG) juče je predstavila primjere obračuna kredita sa mjerom odlaganja plaćanja, odnosno moratorijuma od tri mjeseca, kao vladinom mjerom pomoći zbog pojave pandemije virusa korona. Primjeri kredita sa mjerom odlaganja plaćanja pokazuju da će rate, odnosno anuiteti biti veći nakon što se obračuna kamata tokom tri mjeseca moratorijuma. Time je potvrđeno ranije pisanje „Dana” da će banke tokom moratorijuma obračunati kamatu klijentima i naknadno je naplatiti i da je guverner Radoje Žugić obmanuo javnost kada je kazao da „nema nikakvog dodatnog naplaćivanja kamata”.

Građani koji žele da odlože plaćanje kredita za tri mjeseca trebalo bi da traže od banke i plan otplate kredita nakon što se završi period moratorijuma, kako bi mogli da ocijene da li im se isplati da iskoriste tu mogućnost.

Iz Centralne banke (CBCG) juče su saopštili da moratorijum na otplatu kredita obuhvata privremenu obustavu svih plaćanja obaveza po osnovu kredita, odnosno glavnice, kamate i zatezne kamate.

– Navedeno podrazumijeva da korisnik kredita neće plaćati anuitete, odnosno glavnicu i kamatu tokom perioda trajanja moratorijuma, a čija visina je definisana planom otplate, koji čini sastavni dio ugovora o kreditu. U skladu sa tim, ukoliko korisnik kredita aktivira moratorijum na period od 90 dana, a u tom vremenskom periodu mu, u skladu sa planom otplate, dospijevaju tri anuiteta u ukupnom iznosu od 900 eura, odnosno tri anuiteta po 300 eura, navedeni iznos sredstava banka neće naplatiti tokom trajanja moratorijuma, već će uticati na povećanje raspoloživog dohotka korisnika kredita – navodi se u saopštenju CBCG.

Iz CBCG su podsjetili da je odlukom o privremenim mjerama za ublažavanje negativnih uticaja novog virusa korona na finansijski sistem definisano pravo na moratorijum na otplatu kredita do 90 dana svim korisnicima kredita, kao i primaocima lizinga i korisnicima kredita mikrokreditnih finansijskih institucija.

– Navedena odluka se ne odnosi na korisnike kredita Atlas i Invest banke u stečaju, a o primjeni te mjere na njihove korisnike kredita, u najkraćem roku će odlučivati stečajna uprava, o čemu će korisnici kredita kod ovih banaka u stečaju biti blagovremeno obaviješteni, navodi se u saopštenju.

U dijelu korisnika kredita banaka, navedeno pravo se odnosi na korisnike svih vrsta kredita, uključujući gotovinske kredite, obezbijeđene i neobezbijeđene, stambene, kredite za penzionere, potrošačke, investicione, kredite za obrtna sredstva, likvidnost, kreditne proizvode u vezi sa korišćenjem kartica.

– Korisnici kredita imaju pravo na moratorijum na otplatu kredita u trajanju do 90 dana i navedeno pravo mogu ostvariti u bilo kojem momentu tokom trajanja privremene mjere, definisane tom odlukom. To podrazumijeva da korisnik kredita može tražiti moratorijum i za vremenski period koji je kraći od 90 dana, odnosno 30 ili 60 dana. Pravo na aktiviranje moratorijuma u bilo kojem momentu tokom trajanja privremenih mjera podrazumijeva da ukoliko korisnik kredita, iz bilo kojeg razloga, nema potrebu ili ne želi da odmah, po stupanju na snagu privremenih mjera, aktivira pravo na moratorijum na otplatu kredita, navedeno pravo može iskoristiti u nekom kasnijem trenutku, s tim da moratorijum može trajati najduže do prestanka važenja te odluke. Korisnik kredita koji želi da ostvari pravo na moratorijum ne dolazi u poslovnice banke. Zahtjev za aktivaciju moratorijuma građani podnose banci telefonom, mejlom ili poštom – kazali su iz CBCG.

Izvršni direktor Građanskog pokreta URA Zoran Mikić kazao je juče da su CBCG i njen guverner Radoje Žugić u dogovoru sa poslovnim bankama grubo obmanuli i izigrali građane Crne Gore i obesmislili mjeru moratorijuma na otplatu kredita.

– Sramota je koristiti aktuelnu situaciju, ljudsku nesreću i probleme sa kojima se suočavaju građani i privreda za profit kao što su to uradile poslovne banke pod dirigentskom palicom i uz dozvolu CBCG i Radoja Žugića – kazao je izvršni direktor Građanskog pokreta URA Zoran Mikić komentarišući zvanično objašnjenje Centralne banke o načinu sprovođenja moratorijuma na otplatu kredita koje je objavljeno na sajtu te institucije.

URA je predložila, a Vlada kasnije prihvatila mjeru moratorijuma na otplatu kredita na period od 90 dana, koji je podrazumijevao obustavljanje plaćanja svih obaveza u tom periodu bez ikakvih posledica, odnosno bez kasnijeg uvećanja ukupnog duga, kao mjeru pomoći građanima i privredi u ovom teškom trenutku.

– Guverner Radoje Žugić i CBCG umjesto da štite crnogorsku ekonomiju, interese crnogorskih građana i privrede, omogućili su bankama laku zaradu i dodatni profit koristeći tešku materijalnu situaciju i krizu koju je izazvala pandemija virusa korona. Ovako obesmišljena vladina mjera znači da će građani nakon perioda od 90 dana i isteka moratorijuma imati dug uvećan za tromjesečnu kamatu, što smatramo skandaloznim i sramotnim. Valjda je logično da se banke koje ostvaruju milionsku dobit odreknu profita za ova tri mjeseca kako bi se solidarisale sa svim ostalima koji su pogođeni pandemijom i na taj način doprinijele finansijskoj stabilnosti u zemlji – istakao je Mikić. Smatra i da je CBCG svojim katastrofalnim modelom primjene ove mjere bespotrebno otežala građanima.

– Umjesto da se sve završava po automatizmu, Centralna banka je teret odlaganja kredita prebacila na građane, preduzetnike, pravna lica i druge korisnike kredita. Na ovaj način su direktno ugrozili zdravlje naših građana, korisnika kredita i zaposlenih u bankama. Bez obzira na elektronske mogućnosti odlaganja kredita, veliki broj građana će sjutra doći do poslovnica banka što će predstavljati veliku opasnost za širenje virusa – navodi Mikić.

– Centralna banka Crne Gore i poslovne banke pripremaju se da sprovedu pravne egzibicije. Odluka koju je objavila CBCG prije nekoliko dana ne propisuje eksplicitno mogućnost kapitalizacije duga. Zbog toga građani, odnosno klijenti banaka, nemaju nikakvu obavezu da prihvate uvećanje duga i anuiteta. Da bi se to desilo, banke ih moraju unaprijed upoznati, obavijestiti i pripremiti anekse prvobitnih ugovora, što ranije objavljena odluka CBCG ne predviđa – pojasnio je Mikić.

Dodao je da Centralna banka i Radoje Žugić imaju obavezu da promijene prvobitnu odluku i ovu mjeru prilagode interesima građana, a ne interesima poslovnih banaka. Vl.O.

---

Tokom moratorijuma nema pokretanja postupka izvršenja
Banke će detaljnija uputstva o načinu podnošenja zahtjeva objaviti u medijima ili na svojim veb-stranicama. Navedeno uključuju mejl adrese, brojeve telefona i poštanske adrese.

– Banka je dužna da u roku od pet radnih dana od prijema zahtjeva obezbijedi sprovođenje moratorijuma. Obavještenje da prihvata moratorijum korisnik kredita dostavlja i poslodavcu ili drugom licu preko kojeg se vrši otplata kredita, na isti način kao i banci, odnosno mejlom, telefonom i poštom – saopštili su juče iz CBCG.

Poslodavci i drugi preko kojih se obavlja otplata kredita dužni su da, u toku trajanja moratorijuma, obustave isplate koje se odnose na otplate kredita odobrenih od banaka, najkasnije u roku od pet radnih dana.

Za vrijeme trajanja moratorijuma, banke neće obračunavati zateznu kamatu na dospjela neizmirena potraživanja po kreditu, neće pokretati postupak izvršenja, odnosno prinudne naplate, niti preduzimati druge pravne radnje sa ciljem naplate potraživanja, neće vršiti obračun dana kašnjenja, ni reklasifikaciju kredita u nižu klasifikacionu grupu.

– To podrazumijeva da ukoliko je korisnik kredita imao kašnjenja u otplati dospjelih potraživanja od 92 dana i banka je obračunavala zateznu kamatu, u momentu aktiviranja moratorijuma, banke će prestati sa daljim obračunom zatezne kamate i obračunom dana kašnjenja i neće vršiti reklasifikaciju navedenog kredita u nižu klasifikacionu grupu u koju bi korisnik kredita dospio u slučaju da su se produžila kašnjenja u otplati dospjelih potraživanja tokom trajanja moratorijuma, precizirali su iz CBCG. Banka od korisnika kredita ne može zahtijevati niti naplaćivati nadoknadu bilo kojih administrativnih troškova u vezi sa korišćenjem moratorijuma, uključujući bilo koje troškove eventualnog aneksiranja ugovora o kolateralima.


Upustvo za klijente
Iz NLB banke su saopštili da su dobili veliki broj poziva od građana koji su se interesovali za mogućnosti i rješenja definisana odlukom o privremenim mjerama za ublažavanje negativnih uticaja novog virusa korona na finansijski sistem, a posebno na dio odluke kojom korisnici kredita imaju pravo na moratorijuma na otplatu kredita u trajanju do 90 dana.

– U cilju zaštite građana, naših klijenata, zbog tenutnog stanja u zemlji, koje je izazavno epidemijom virusa korona, NLB banka ubrzano radi na pripremi rješenja kojim će građani na jednostavan, siguran i bezbjedan način, isključivo elektronskim putem, moći da dostave zahtjev za moratorijum na otplatu kredita. Zahtjev neće biti moguće podnijeti u filijali. Izuzetak od ovog pravila činiće penzioneri, koji će zahtjev moći da podnesu telefonskim putem pozivanjem broja 19888, čime neće biti potrebe za dolazak u banku i nepotrebnog dovođenja u rizik po zdravlje najosjetljivije grupe građana od mogućeg obolijevanja od virusa korona – navodi se u saopštenju NLB banke.

Najavili su da će danas imati spremno rješenje i da će obavijestiti klijente o svim neophodnim detaljima za prijavu, a nakon dobijanja preciznijeg upustva od CBCG.