-PIŠE: DR RADOSLAV T. STANIŠIĆ

Snimljen u nizu dugih kadrova i zaključen složenom sedmominutnom sekvencom zumiranja i vožnje u kojoj je smrt reportera nagoviještena a ne prikazana, film „Profesija: reporter” je pozdravljen kao remek-djelo uprkos tome što je njegova gotovo klinička hladnoća već na ivici neljudskog. Godine 1985. Antonioni je doživeo moždani udar koji ga je odvojio od bavljenja filmom. Tokom cijele karijere on se grčevito borio da održi svoj integritet i nezavisnost, da postane pjesnik otuđenja savremene jedinke od njenog okruženja i njene tragične nesposobnosti da komunicira i s drugima i sa sobom. Njegovi filmovi, od Avanture do „Profesije: reporter”, sadrže veoma malo dijaloga i još manje muzike, nagovještavajući time praktičnu beznačajnost komunikacije među Ijudima, a istovremeno svi ti filmovi sjajno koriste prirodne zvuke i tišinu da bi istakli usamljenost likova u naizgled slučajnom, ako ne i neprijateljskom svijetu. Po sopstvenom priznanju, Antonioni se više zanimao za ponašanje no za priču i prepuštao je da situacije u njegovim filmovima izrastaju iz ličnosti i okruženja likova, a ne iz situacija koje nameće zaplet. Njegov elipsast i opušten narativni stil, uz istovremenu sposobnost za udaljavanje i uključenje, izvršio je odlučujući uticaj na savremeni film širokog ekrana. Dok su tokom šezdesetih godina XX vijeka Felini i Antonioni bili međunarodno priznati majstori filma, nova generacija poslijeratnih italijanskih reditelja postajala je sve poznatija.

MN: ERMANO OLMI

Ermano Olmi (r. 1931) je bio mladi reditelj izrazito ukorijenjen u neorealističku tradiciju, iako je spori tok i elipsasti stil njegove naracije bio blizak kasnim djelima Antonionija. Pošto je između 1952. i 1959. godine snimio nekih četrdesetak dokumentarnih filmova u Milanu, Olmi je stekao međunarodno priznanje svojim igranim filmom Zaposlenje (Il posfo, 1961).To je simpatičan, lucidan i vispreno komičan film o mladiću iz provincije koji dobija dosadan kancelarijski posao u jednom velikom milanskom industrijskom preduzeću. On suprotstavlja sistematično dehumanizujućoj prirodi svog posla svoju naivnu sreću što je našao sebi mjesto u tom složenom urbanizovanom svijetu. Slično Olmijevim neorealističkim prethodnicima, i ovaj film je u cjelosti sniman na terenu s neprofesionalnim glumcima i praktično nema zapleta. Poslije neuobičajeno prizemnog filma o životu pape Jovana XXIII, I dođe čovjek (E venne un uomo, 1965), Olmi je snimio svoj najbolji film do današnjih dana, Izvjestan dan (Un certogiorno, 1968). Film se bavi uspješnim direktorom reklamne agencije koji ubija čovjeka u saobraćajnoj nesreći što ga primorava da preispita svoj cjelokupni život u pokušaju da mu nađe smisao. Na kraju, zahvaljujući vještom advokatu, on je oslobođen odgovornosti i ponovo se prepušta buržoaskoj neosjetljivosti. Međutim, filmom Durante l'estate (1971), koji je snimljen za RAI, Olmi se približava romantičnoj fantaziji kroz vizuelno bogatu priču o krivotvoritelju kome bogati unutrašnji život podaruje dostojanstvo i značaj. Kao i uvijek, i ovdje se Olmijev površinski realizam napaja tužnom i apsurdnom komedijom svakodnevnog života. Tokom sedamdesetih godina Olmi je snimio filmove Okolnost (La circostanza, 1974) i Drvo za klompe (L'albero deglizoccoli, 1978). Za ovaj drugi film, koji je snimljen kao serija od tri epizode od po 180 minuta posvećene preživljavanju seljaka krajem XIX vijeka, Olmi je bio scenarista, reditelj, direktor fotografije i montažer.

PJER PAOLO PAZOLINI

Marksistički pjesnik, romanopisac i esejista Pjer Paolo Pazolini (1922–1975), koji je s Felinijem radio na scenariju filma Kabirijine noći (1956), snimio je svoja prva dva filma u neorealističkoj tradiciji, koju je kasnije odbacio u korist, kako je on to sam nazvao, „epsko-religijskog” ili mitskog viđenja iskustva. Filmovi Prosjak (Accattone, 1961) i Mama Roma (Mamma Roma, 1962) bili su surove, beskompromisne studije života rimskih siromaha. Snimljeni na terenu s glumcima koji su uglavnom bili neprofesionalci, ovi filmovi ne sadrže nimalo sentimentalnosti koja je ponekad opterećivala Roselinijeve i De Sikine neorealističke filmove.


(NASTAVIĆE SE)