Istraživanje, koje je sproveo zaštitnik ljudskih prava i sloboda među 1.000 polaznika osnovnih i srednjih škola, pokazalo je da čak 16 odsto učenika konzumira psihoaktivne susptance u školi, dok 11 odsto puši marihuanu. Ombudsman upozorava da su dobijeni podaci zabrinjavajući s obzirom na to da preko 16 odsto učenika tvrdi da se nedozvoljene supstance često konzumiraju u školi. Istraživanje, koje je obuhvatilo 1.000 ispitanika (342 iz 37 osnovnih, te 658 ispitanika iz 25 srednjih škola) pokazalo je da, manje ili više učestalo, preko 37 odsto ispitanih učenika koristi alkohol, svaki četvrti ide u kladionicu, te više nego svaki peti koristi cigarete.

– Ovo su tri najučestalija oblika nepoželjnog ponašanja, ali i procenti za ostale oblike ponašanja moraju se uzeti u obzir kao značajni, naročito imajući u vidu da je korišćenje svih teških droga veće od 8 odsto.

Preko 25 dosto učenika iznosi stav da je do droge, ukoliko se želi doći, potrebno od pola do nekoliko sati, što je indikacija visokog stepena dostupnosti. U centralnom regionu učenici koriste teške droge nešto češće nego u ostala dva regiona, dok je, ponovo, najupečatljiviji podatak značajno veći stepen zloupotrebe teških droga u Nikšiću u odnosu na ostale opštine. Marihuanu koristi više od 11 odsto učenika. Istraživanje je pokazalo da kada koriste nelegalne supstance (teške droge), polovina od njih koristi jednu supstancu, a druga polovina dvije i više supstanci. Rizičan period početka korišćenja psihoaktivnih supstanci jeste period između šestog osnovne i drugog srednje. U ovom periodu treba posebno posvetiti pažnju učenicima kako bi se zaštitili od potencijalnog korišćenja psihoaktivnih supstanci. Osim alkohola i cigareta, sve vrste klađenja, a naročito kladionica, veoma su dostupni učenicima. Kada je o regionalnoj distribuciji riječ, problemi nepoželjnog ponašanja su izraženiji u centralnom regionu i na primorju u odnosu na sjeverni region. Kada je riječ o opštinama, identifikovan je Nikšić kao najkritičnija opština, dakle, u ovoj opštini su sve vrste nepoželjnog ponašanja učestalije nego u ostalim opštinama koje su obuhvaćene istraživanjem – ističe se u nalazima istraživanja.

U istraživanju se navodi da su ljekovi za smirenje prilično dostupni, a psihoaktivne supstance su veoma dostupne, i u preko 20 odsto slučajeva učenici prijavljuju da je do njih moguće doći u roku od pola sata do nekoliko sati.

– Narkotici se nerijetko koriste u školama, a indikativno je da je ovo češće slučaj nego da đaci dolaze u školu pod uticajem alkohola. Najvjerovatnije da je razlog taj što se efekat alkohola može mnogo lakše uočiti od strane nastavnog osoblja nego što je to slučaj kada se koriste druge psihoaktivne supstance. Bez umanjivanja značaja i težine problema, treba reći da je učestalost korišćenja cigareta i marihuane kod mladih u Crnoj Gori na nivou prosjeka njihovih vršnjaka u zemljama EU. Učenici alkohol u Crnoj Gori koriste u znatno manjoj mjeri od prosjeka EU zemalja, ali zato u nešto većoj mjeri koriste ilegalne (teške) droge. Mladi veliki dio svog slobodnog vremena provode uz slušanje muzike i odmor. Međutim, nije mali broj onih koji vrijeme provode na kompjuteru i na društvenim mrežama. Učenici izlaze u grad veoma često, gotovo 30 odsto njih izlazi svaki dan, pri čemu smo utvrdili da su oni koji svakodnevno izlaze u grad pod većim rizikom od korišćenja psihoaktivnih supstanci. Gotovo polovina roditelja, prema mišljenju učenika, bila bi manje ili više tolerantna pri saznanju da njihova djeca (oni) konzumiraju alkohol. Ključni razlog pušenja je, kako ističu mladi, potreba da ispadnu važni pred vršnjacima. Preko polovine ispitanih učenika pohađali su edukativne radionice koje su za temu imale zloupotrebu psihoaktivnih supstanci. Ključno je da oni koji su pohađali te radionice u manjoj mjeri iskazuju negativna ponašanja – objašnjava ombudsman.

D.B.

---

Đaci najčešće konzumiraju pivo i vino
Istraživanje je pokazalo da djevojčice u većoj mjeri konzumiraju vino, a dječaci u najvećem procentu konzumiraju pivo. Kako se navodi, razlike postoje i u odnosu na regiju u kojoj učenici žive, te se u centralnom regionu više pije pivo, na primorju vino, a na sjeveru žestoka pića.

– Učenici su aktivniji u odnosu na učenice, a procenat upražnjavanja igara na sreću raste u zavisnosti od godina starosti, odnosno školskog razreda koje učenik/ca pohađa. Posmatrano po kategorijama učenika, u skladu sa očekivanjima, sve vrste nepoželjnog ponašanja su izraženije kod srednjoškolaca i učenika, nego kod osnovaca i učenica. Kada je o regionalnoj distribuciji riječ, problemi nepoželjnog ponašanja su izraženiji u centralnom regionu i na primorju u odnosu na sjeverni region – navodi ombudsman.