U organizaciji i izdavaštvu Narodne biblioteke Budve i Paštrovskog almanaha promovisan je zbornik „Budva u Velikom ratu - istorija, predanje, sjećanja”. Radovi u Zborniku plod su naučnog simpozijuma održanog 6. i 7. novembra prošle godine povodom 100 godina od kraja Prvog svjetskog rata. O Zborniku su govorili, urednik dr Predrag Zenović, mr Savo Martinović, dok je govor recenzenta zbornika, akademika Zorana Lakića pročitan na promociji.
Ovim programom Narodna biblioteka Budve otpočela je proslavu obilježavanja Dana opštine koju je otvorio je potpredsjednik opštine Budva – Vladimir Bulatović. On je istakao da je prošlogodišnji naučni simpozijum predstavljao jedno sagledavanje činjenica i „objektivno prikazivanje činjenica o tome što se dešavalo, o nečemu što je oblikovalo umnogome cjelokupnu istoriju Evrope. Počev od toga da je nestala možda i najveća imperija – Austrougarska imperija pa do toga kako se to reflektovalo i na naše krajeve”. U ime uređivačkog tima zbornika govorio je dr Predrag Zenović.
-Ovi prilozi iz oblasti istorije i nauke o književnosti ukazuju dodatno na kaleidoskop istorijskih istina i promišljana istorije na prostoru koji, kako je smatrao Čerčil, proizvodi više istorije nego što može da podnese – pojasnio je, između ostalog, Zenović. Zbornik „Budva u Velikom ratu – istorija, predanje, sjećanja” predstavio je i jedan od autora članaka u zborniku mr Savo Martinović. On je istakao da tekstovi u ovom Zborniku obiluju neobičnim činjenicama koje nismo znali.
-To predstavlja jednu od najvećih vrijednosti ovog Zbornika. Naravno, svaka interpretacija, odnosno naša priča o tim činjenicama je nužno subjektivna. To je svakako prisutno i u ovim tekstovima, ali to ne treba nužno gledati kao nešto loše. Naprotiv, ljepota je u različitosti sagledavanja istih stvari. Naravno, bilo bi poželjno ne izmišljati činjenice, pogotovo kada se radi o istorijskim faktima. U svakom slučaju, učesnici u Velikom ratu, koji su o tome nešto zapisali, samim činom pisanja vjerovatno su više učinili upravo tim pisanjem nego samim svojim ratovanjem – kazao je, između ostalog, Martinović.
Akademik Zoran Lakić, koji je recenzent zbornika Budva u Velikom ratu – istorija, predanje, sjećanja, u svom pisanom saopštenju istakao je da je prvo od pitanja koja se ističu oslobođenje i ujedinjenje, da je narod Crne Gore provlačio u tom pokretu za ujedinjenje mnogo prije Prvog svjetskog rata, te da je „tadašnji Gospodin Crne Gore” bio za ujedinjenje i „svaki njegov govor odisao je idejom ujedinjenja bratskih naroda. Smatrao je i želio da bude, tako da kažem, prvi ujedinitelj. U tom nastojanju sukobio se sa unukom Aleksandrom Karađorđevićem, koji je sa pozicije veće države od Crne Gore, koju unosi u to ujedinjenje i njenog doprinosa u borbi za konačno oslobođenje – takođe računao na takvo prvjenstvo. U tom dinastičkom rivalitetu đeda i unuka – mnogo bitniji je bio stav velikih sila. Pri tome mislim na Parisku mirovnu konferenciju 1919. godine, koja je odlučujućim odlukama prihvatila Ujedinjenje 1918, baš onako kako se ono i desilo. Citiraću dio izvještaja komandanta saveničkih trupa – francuskog genrala Franše de Perea: Uz rijetke izuzetke – svi su za Jugoslaviju! Dakle, ne može se reći da su tada zvanična Crna Gora i njen suveren – bili protivu ujedinjenja 1918. godine, a još manje se može govoriti da je tada nestala Crna Gora.”
A.Ć.

---