-PRIREDIO: MILADIN VELjKOVIĆ

Krajem 1924. razmatrana je mogućnost da Tihomir Popović bude poslanik u Rimu, što je bila jedna od najznačajnijih pozicija u jugoslovenskoj diplomatskoj službi, ali se od toga odustalo. Poslije neuspjele ponovne akcije na poboljšanju jugoslovensko-mađarskih odnosa, koju je inicirao lično Nikola Pašić 1925, odlučeno je da se Tihomir Popović postavi za poslanika u Varšavi, što je bilo jedno od od beznačajnih mjesta jugoslovenske diplomatske službe u Evropi. Iako je poljska vlada dala svoj agreman decembra iste godine, njegov premještaj je odlagan do početka aprila 1926, neposredno pred pad vlade Nikole Pašića i formiranje kabineta Nikole Uzunovića. Tihomir Popović je bez odobrenja MID-a doputovao u Beograd da bi lično raspravio sa Momčilom Ninčićem svoj dalji položaj u službi. Rezigniran držanjem ministra, on je ponudio svoju ostavku, koja je prihvaćena bez ustezanja.

Iako je ubrzo vraćen u diplomatsku službu, silazak Nikole Pašića sa političke pozornice je ostavio dubok trag u razvoju karijere Tihomira Popovića. Postavljen je za prvog jugoslovenskog poslanika u Istanbulu, juna 1926, poslije uspostavljanja zvaničnih jugoslovensko-turskih diplomatskih odnosa. Na tom položaju je ostao pola godine, a potom je premješten za poslanika u Atini u periodu zahlađenja jugoslovensko-grčkih odnosa. Demokrate, koje su u međuvremenu preuzele resor MID-a, nijesu mu dozvolile ni da sačeka prijem opozivnog pisma i lično ga preda predsjedniku republike Mustafi Kemal-paši. Kada je ministar Vojislav Marinković odlučio da počne rad na poboljšanju jugoslovensko-grčkih odnosa, za novog poslanika u Atini je postavio svog bivšeg pomoćnika ministra Jovana Vučkovića. Tihomir Popović je vraćen na položaj poslanika u Turskoj, ukazom od 28. maja 1929. godine. Očigledno duboko razočaran svojim položajem u okvirima MID-a, posebno pod demokratom Vojislavom Marinkovićem, napustio je Atinu ne predavši zvanično dužnost. Među činovnicima je bila velika zainteresovanost da li će odlučiti da preuzme svoju novu-staru funkciju u Carigradu, a MIP-u je trebalo više od pola godine njegovog ćutanja da bi penzionisao Tihomira Popovića, 19. marta 1930. godine. [...]

Pripadnost stranci ili bliskost prvacima stranke mogla je da utiče i na loše odnose između različitih službi koje su radile u inostranstvu. Karakterističan primjer je sukob poslanika u Bernu Milutina Jovanovića, sestrića Nikole Pašića, i vojnog delegata pješadijskog potpukovnika Đorđa Aranđelovića, zeta Ljubomira Davidovića. Njihovi međusobni odnosi su postepeno degradirani, u toku 1921–1923. godine, dovodeći do prekida službene komunikacije između Poslanstva u Bernu i vojnog delegata, a konzulatu u Cirihu je naređeno da identično postupa. Milutin Jovanović je odlučio da ne interveniše kod švajcarskih državnih organa u vojnim pitanjima. Posledice su bile ometanje ažurnog vođenja spiskova vojnih obveznika, lica kojima je produžavan boravak u Švajcarskoj i osoba koje su se spremale za povratak u Kraljevinu SHS. Na kraju, obojica su više puta podnosili žalbe svojim pretpostavljenima, ministru inostranih djela Momčilu Ninčiću, pomoćniku minista Panti Gavriloviću i ministru vojske i mornarice generalu Petru Pešiću. Njihove pritužbe su prouzrokovale dalju raspravu između MID-a i MViM-a, koja je trajala i tokom 1924, o odgovornosti Milutina Jovanovića i Đorđa Aranđelovića za prekid službenih odnosa i rešavanje problema. Iako su obojica tražila međusobno kažnjavanje, na osnovu sačuvane građe izgleda da nijedno od dva ministarstva nije izreklo disciplinske mjere.

Bliskost pojedinim stranačkim ličnostima nije prouzrokovala samo sukobe unutar i između jugoslovenskih državnih službi, već je mogla da utiče i na odnose sa stranim diplomatskim činovnicima.


(NASTAVIĆE SE)

---