Lik i djelo Mitropolita Mitrofana Bana bila je tema druge večeri kulturno-duhovne manifestacije „Trg od ćirilice”. Veče je održano u porti Cetinjskog manastira, a povodom 100. godišnjice od njegovog upokojenja, kraj njegovog groba. Okupljenima se najprije obratio mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, kako prenosi sajt Mitropolije crnogorsko-primorske. Podsjećajući na proglašenje knjaževine Crne Gore za kraljevinu prije 110 godina, mitropolit Amfilohije je rekao:

– Ovo je eparhija Pećke Patrijaršije koja je jedina zadržala nezavisnost, ali ne autokefalnost, zato što to niko nikad nije tražio - pojasnio je mitropolit, govoreći o ukidanju Pećke Patrijaršije. Mitropolit je naglasio da oni koji danas pokušavaju da prekroje istoriju i govore neistine, ne znaju ništa o Crkvi. „To su oni koji su učili vjeronauku po Marksu, a među njima, nažalost, ima i istoričara”, naglasio je mitropolit.

Mitropolit Amfilohije se osvrnuo i na ujediniteljsko djelo Mitrofana Bana. Jer, dodaje on, Ban je učinio ono što je bila vjekovna želja, a to je ujedinjenje Crne Gore i Boke. Takođe, bio je i jedna od glavnih ličnosti prilikom ujedinjenja 1918. g. Mitropolit Amfilohije je izrazio čuđenje kako istoričari poput Živka Andrijaševića mogu da pišu besmislice, koje vlast prihvata i na tome temelji svoja djela i stavove. Odnosno, kako je rekao niko Boga dosad nije pobijedio u istoriji, „tako i sad ovi, valjalo bi da prestanu da se bave Crkvom na takav način, odričući se onoga što je biće Crne Gore”.

Potom je govorio protojerej-stavrofor dr Velibor Džomić, koji je izlaganje posvetio ujedinjenju 1918. i ponovnom vaspostavljanju Pećke Patrijaršije. Nova država bila je po svemu nova i neobična, ali Pravoslavna Crkva nije, kaže Džomić. „Pećka Patrijaršija je 1918. godine, ne ujedinjena, nego po drugi put obnovljena”, razjasnio je. Džomić je podvukao i da je ideja obnovljenja Patrijaršije mnogo starija od jugoslovenske ideje i da do 1918. ove dvije ideje nisu imale dodirnih tačaka, a da je ponovnom vaspostavljanju Pećke Patrijaršije mnogo doprinio upravo Mitrofan Ban. Naglasio je da su trojica episkopa sa teritorije Kraljevine Crne Gore shodno 6. kanonu Sedmog vaseljenskog sabora, i čl 15. Ustava Svetog Sinoda u Knjaževini Crnoj Gori od 1903, krajem 1918. održali sabranje i postupili potpuno ispravno u duhu kanonskih propisa i donijeli odluku o pristupanju obnovi Pećke Patrijaršije.

– U periodu od 31. decembra 1918. do svečanog proglašenja obnovljene Patrijaršije 12. septembra 1920. u Sremskim Karlovcima, kanonski pravoslavni episkopi sa područja novostvorene države su održali četiri arhijerejske konferencije koje su bile od ključnog značaja za drugo obnovljenje Pećke Patrijaršije - kazao je Džomić, ističući da nikakve odluke svjetovnih vlasti nisu bile prethodnica ovim crkvenim odlukama. Takođe, Džomić je akcentovao drugu arhijerejsku sjednicu, kojom je predsjedavao Mitrofan Ban, koji je bio izabran za predsjednika središnjeg arhijerejskog Sabora sa sjedištem u Beogradu. Osvrnuo se i činjenicu da je vaspostavljanje Pećke Patrijaršije imalo svesrdnu podršku kralja Nikole, koji je jedino zamjerao što sjedište nije u Peći već u Beogradu. To je, zaključuje, reultiralo međunarodno-pravnom potvrdom Pećke odnosno Srpske Patrijaršije ili SPC kroz Tomos Vaseljenske Patrijaršije i patrijarha Melentija, a koji su kasnije priznale sve pomjesne crkve.

Prisutnima se zatim obratio protojerej-stavrofor Gojko Perović, rektor Cetinjske Bogoslovije, koji je istakao da je jedna od najvećih zasluga Mitrofana Bana upravo ujedinjenje Crne Gore i Boke Kotorske. On se takođe osvrnuo na istoričare koji se služe neistinama da bi obmanuli narod, iako i sami znaju da su to što govore laži. Ovo je objasnio u kontekstu kontinuiteta Crkve u Crnoj Gori.

– To što smo „Trg od ćirilice” preselili večeras na Cetinje utemeljeno je u ličnosti Mitrofana Bana, koji je rođen u Grblju, u Boki, a upokojio se na Cetinju. On je svojim životom povezao Boku i Crnu Goru - naglasio je Perović, dodajući da bez obzira na društveno-istorijske prilike i događaje, jedinstvo SPC nikada nije dovođeno u pitanje, te da je Crkva na Cetinju cijelim svojim bićem bila vidovdanska i svetosavska o čemu svjedoče i izjave Mitrofana Bana.

Na kraju je govorio istoričar dr Žarko Leković koji je podrobno izložio životopis Mitropolita Mitrofana Bana.

Ž.J.

---

O Božjim i ljudskim zakonima
Programi se nastavljaju večeras, gdje na istom mjestu od 21 čas govore protojerej dr Velibor Džomić, advokat dr Vladimir Leposavić i advokat Zoran Lazarević. Oni će govoriti na temu „U imenu Božijem je sud i pravda”, odnosno o „Božijim i ljudskim zakonima, u svijetlu Zakona – bezakona o slobodi vjeroispovijesti”. Veče će obogatiti etno pojac Svetlana Bubanja.Sinoć je na programu „Trga od ćirilice” održanom u porti Crkve Sv. Spasa na Toploj bilo govora o srpskom narodnom i vjerskom, pravoslavnom osjećanju u listu „Glas Crnogorca iz broja u broj”. Na ovu temu govorili su dr Milena Martinović i publicista Jovan Markuš.