-Piše: Milan Mišić

Sedam dana od završetka glasanja u 28 članica EU još traje preračunavanje ko je izgubio, a ko je dobio, mada je već sjutradan bilo jasno da nema ni pobjednika ni gubitnika, zato što su svi istovremeno i pobjednici i gubitnici.

Glasalo se za privlačno (neto plata je 6,611 eura, plus dnevnice i putni troškovi) 751 mjesto u Evropskom parlamentu, a izbori za ovu nadnacionalnu instituciju organizovani su u svakoj od 28 EU nacija. Kad se sve sabere i oduzme, dobro su prošli oni koji su strahovali da bi moglo da bude gore, a nisu pretjerano razočarani ni oni koji su se nadali da će proći mnogo bolje.

Ukratko, bio je to i „referendum o EU” i politička operacija „spasavanja Evrope”. Prebrojavanje je pokazalo da izazivači postojećem poretku, kandidati radikalno desnih populista, jesu u izvesnoj mjeri napredovali i umanjili rezultat centrističkih partija, ali i u najnovijoj utakmici evro- pesimista i evro- optimista pobjednik je ipak – Evropa.

„Oluja je protutnjala, a kuća je izdržala”, slikoviti je opis ishoda u izvještaju agencije Blumberg.

Partije koje su dosad dominirale, kako stvari stoje, ostaće na vlasti, ali će većinu morati da ostvare sa novim partnerima kao što su Zeleni i Liberali, a pogotovo s prvima, jer su oni koji smatraju da je planeta ekološki ugrožena bili drugi u Njemačkoj, treći u Francuskoj i četvrti u Ujedinjenom Kraljevstvu.

Oni koji su dosad bili nevažni biće više važni, a glavni akteri će morati da budu osjetljiviji na vibracije u bazi, pošto je potvrđeno da je Unija podijeljena na dva glavna tabora, od kojih se jedan zalaže za „što više Evrope”, dok drugi insistira da prioritet ima nacionalni suverenitet.

Odziv je ovoga puta bio veći od polovine (51 odsto), najveći u poslednje dvije decenije (2014, bio je tek 43), što znači da građani žele neku novu politiku. Ostaje, međutim, komplikovan posao „podjele plijena”: izbora novih funkcionera takozvane „briselske birokratije”, oko čega su već počele „igre prestola”. Znate o čemu je riječ: o onoj globalno popularnoj TV seriji komplikovanog zapleta i razočaravajućeg kraja.

Naravno, iz naše perspektive glavno pitanje je šta je sudbina proširenja EU. Najkraći odgovor je stara dijagnoza, da se mi (Srbija i Crna Gora) foliramo da se iznutra reformišemo, dok se EU folira da će da nas primi.

U svakom slučaju, situacija nam nije olakšana: odlučivanje u Briselu će biti komplikovanije, pa i zbog toga naše putovanje neizvjesnije.

Evropski put Srbije se „usložnjava”, pošto je kosovski čvor dodatno zamršen, dok je sve očiglednije da ni u Beogradu ni u Prištini nema političke volje (snage i hrabrosti) da bude presječen.

Najnoviji izvještaj Evropske komisije dostavljen Beogradu je najoštriji dosad, što je prilično zbunilo predsjednika Vučića naviknutog da mu se, kao čuvaru „mira i stabilnosti”, gleda kroz prste.

Crna Gora, koja takođe ne dobija prelaznu ocjenu iz predmeta reformi, u boljem je položaju. U beogradskim diplomatsko-ekspertskim kuloarima priča se da bi ona jedina mogla da postane članica EU već 2025. Da se time pokaže kako je proces proširenja živ. To za Brisel ne bi bilo skupo: mala je i već je članica NATO-a. Živi bili pa vidjeli!

(Autor je bivši glavni i odgovorni urednik,,Politike')

---