-Priredio: MILADIN VELjKOVIĆ

Za prvu godinu univerzitetskih studija komisija je sastavila program od šesnaest predmeta, od kojih su pet bili jednosemestralni. Nedjeljni broj časova je iznosio dvadeset sedam i po, s tim da guverner naknadno odredi broj časova za muziku, igranje, gimnastiku i jahanje. Moralno bogoslovlje kralju je predavao arhimandrit Firmilijan. Čas i po nedjeljno kralj je uvođen u osnove hrišćanske moralne nauke, uporedo sa filozofijom morala. Učio je Hristov i crkveni zakon, upoznavao se sa hrišćanskim vrlinama, grijesima i pokajanju, te sa osnovnim kategorijama hrišćanskih vrijednosti – Vjerom, Nadom, Molitvom, Postom, Ispovijedanjem vjere, Zakletvom, Krivokletstvom, Zavjetovanjem, Poštovanjem svetaca, a zatim sa Požrtvovanjem, Smjernošću i Gordošću, odnosu prema hrani i piću, novcu, poštovanju i uvažavanju. Pravila hrišćanskog postupanja prema drugima kralja su učila o iskrenosti i pravičnosti, odnosu prema licima na raznim državnim i društvenim položajima, ali i o odnosima djece prema roditeljima.

Jedan čas nedjeljno je izučavao istoriju srpske književnosti od 9. do 19. vijeka. Predavač Jovan Bošković bio je profesor na Velikoj školi. Iz perioda novog doba (1783—1882) proučavao je i srpsku i hrvatsku književnost, istoriografiju i filozofiju. Učio je o djelima Dositeja Obradovića, Vuka Karadžića, Ljudevita Gaja, Đure Daničića, te o pripovjedačima 19. vijeka, čak i o Pančiću i prirodnim naukama. Dva časa nedjeljno kralj je usvajao znanja o literarnim oblicima i upoznavao se sa stilistikom, retorikom i poetikom, zatim se bavio narodnim epom, lirskim pjesmama i oblicima dramskog stvaranja. Predavač mu je bio Petar Đorđević, književnik, akademik i državni savjetnik. Opštom istorijom se bavio dva puta nedjeljno, proučavajući period od otkrića Amerike (1492) do 1870. godine. Predavač je bio kraljev stari profesor Steva Lovčević. Gradivo je bilo podijeljeno u dva dijela (novo i najnovije doba), a svaka od tih oblasti bila je podijeljena na nekoliko hronološko-tematskih cjelina. U prvom dijelu su bili: doba reformacije (do 1648), doba apsolutizma (do 1789), a u okviru ovog poslednjeg i doba prosvijećenog apsolutizma (1740-1789), sa osvrtom na reformatorske pokušaje na dvorovima u Francuskoj, Portugaliji, Španiji, i na države poput Austrije, Njemačke, Rusije i Poljske. U drugom dijelu izučavala se Francuska revolucija i Carstvo do 1815. godine, zatim borba za ustavnost i narodno ujedinjenje do 1870. godine na prostoru Francuske, Njemačke. Austro-Ugarske, Italije, Rusije i Turske. Svaku tematsku cjelinu iz istorije pratilo je predavanje o kulturi epohe.

Tri časa nedjeljno u prvom semestru kralj je izučavao novi predmet – enciklopediju prava, a predavač mu je bio ugledni pravnik i profesor na Velikoj školi Andra Đorđević. Tu je upoznao pojmove pravne nauke, subjektivnog i objektivnog prava, stekao znanja o izvorima prava, pravnim školama i pravnom moralu. Ovaj predmet je imao za cilj da kralja uputi u proces donošenja, obnarodovanja i tumačenja zakona, te da mu pruži elementarna znanja iz različitih pravnih grana: građansko i krivično sa postupkom; javno (državno) pravo – ustavno i administrativno, međunarodno pravo. Rimsko pravo je kralju predavao Gligorije Geršić, profesor na Velikoj školi.

Iz algerbe je kralj učio kvadratne jednačine, funkcije, binomni obrazac, stepenovanje binoma, Njutnov obrazac i Paskalov trougao. Pored algerbe, iz matematike je kralj učio stereometriju i trigonometriju. Kralj je zatim imao predmete: psihologija i logika, strane i klasične jezike, i to francuski tri, njemački dva, engleski, ruski i latinski po jedan čas nedjeljno.

Pored uobičajenih univerzitetskih predmeta, na spisku su se našli i oni iz vojne struke – taktika, poljska fortifikacija, te konjička pravila i jahanje. Predmeti nijesu bili novi, ali su sada postavljeni na viši nivo. Iz taktike je proučavao kako prostor, vrijeme, teren i oružje utiču na izbor oblika borbe; potom na koji način se dijele i vode trupe, izučavao je osobenosti rodova vojske u napadu i odbrani, borbu združenih rodova vojske, zatim kretanje i stanovanje vojske i djelovanje u posebnim situacijama.


(NASTAVIĆE SE)

---