- Piše: Budo simonović

Fotografije sa strijeljanja Ljuba Čupića, prvo, neporecivo dokazuju da se to dogodilo 9. maja 1942. godine, dakle barem dan ili dva pošto mu je izrečena smrtna kazna, jer je čovjek koji ih je snimio, italijanski major Karlo Ravnič to svojom rukom zapisao na samim fotografijama.
Drugo,to automatski poriče tvrdnje Vukašina Perovića da mu je sudio Blažo Bajović, jer se nepobitno zna da se Bajović predao četnicima tek mjesec dana kasnije i odmah dospio u tamnicu pod bedemom, jer je odbio da bude sudija tog sramotnog kvislinškog suda – da sudi svojim dojučerašnjim saborcima (Bajović je, inače, pola godine kasnije prebačen u italijanski logor u Baru, odakle je u junu 1943. sa još 180 zatočenika izveden i strijeljan u poznatoj italijanskoj odmazdi).
Da je Čupić strijeljan barem dan po izricanju presude pokazuje fotografija na kojoj on stoji na strelištu u dugačkom crnom kaputu, sa kačketom na glavi, uredno obrijanog lica, stasit i ponosan, barem za glavu viši od rulje, pretežno Italijana, koja ga okružuje.
Posebno je, ipak, karakteristična fotografija na kojoj Čupić stoji pred streljačkim strojem, pred cijevima pet pušaka u rukama pet tek nekoliko metara udaljenih civila (u Nikšiću kažu da se tačno zna ko se prihvatio tog prljavog, izmećarskog posla, da za račun okupatora bude sluga i dželat). Na toj fotografiji se jasno vidi da Čupić vezanih ruku, dok ga drže na debelom dugačkom konopu, nešto viče. To potvrđuje kazivanje nekih očevidaca da je u predsmrtnom času, na srpskom i engleskom jeziku, Čupić klicao slobodi, klicao Partiji, Jugoslaviji, Sovjetskoj Rusiji...
Na toj, baš kao i na trećoj fotografiji, na kojoj se vidi mrtvi Ljubo Čupić, Karlo Ravnič je na italijanskom zapisao: „Sećanje na streljanje komuniste, 9.5.1942, Nikšić, Crna Gora”.
A Karlo Ravnič je bio rodom iz Rijeke, iz ugledne plemićke porodice, major italijanske divizije „Taurineze”, koja se od proljeća 1941. do septembra 1943. godine borila protiv partizana na teritoriji Crne Gore, Hercegovine i Istočne Bosne. Iako je u Crnu Goru dospio kao okupator, u duši je bio antifašista. To će se pokazati u septembru 1943. godine. Nakon kapitulacije Italije, odnosno Musolinijeve soldateske, on nije položio oružje već ga je okrenuo protiv Hitlerovog nacizma i fašizma – stao je u stroj čuvene italijanske divizije „Garibaldi” i rame uz rame sa jugoslovenskim partozanima nastavio borbu sve do oslobođenja Jugoslavije i sloma Hitlerove nacističke osvajačke mašine.
Vremenom je postao i komandant te brigade, postao i general, ali se nikad nije odvojio od kamere. Zahvaljujući njemu, za pokoljenja su ostala možda i najznačajnija filmska i foto svjedočanstva sa ovih prostora iz vremena Drugog svjetskog rata, iako mnoga, po prilici, još nijesu ni objelodanjena.
Pred kraj rata, zahvaljujući netaktičnosti i tvrdokornosti nekih naših vojnih rukovodilaca, Ravnič je otišao iz Jugoslavije uvrijeđen i ozlojeđen (kasnije je odbio čak i da primi jedno visoko jugoslovensko odličje i, koliko se zna, nikad više nije ni kročio na tlo Jugoslavije). Razlog: dva italijanska oficira su strijeljana po kratkom postupku jer su, navodno, kao fašisti, okrvavili ruke u vrijeme okupacije Crne Gore i Dalmacije, iako je Karlo Ravnič za njih garantovao da nijesu bili fašisti i da se tokom dvoipogodišnje okupacije nijesu ogriješili o pravila ratovanja niti okrvavili ruke.
Sjutra: ZLOUPOTREBA
ČUPIĆEVOG LIKA


„Ovjerio” ga komandir

Strijeljanje Ljuba Čupića je obavljeno na rubu starog nikšićkog groblja pored Sabornog hrama Sveti Vasilije Ostroški, odnosno u blizini stare crkvice Svetog Petra i Pavla, koja se nalazi u samom groblju, a Tomo Kovačević, poznati crnogorski pilot, svojevremeno je ispričao da je kao skojevac prisustvovao strijeljanju i da je, pored ostalog, vidio kako je komandir četničke streljačke petorke pucnjem iz pištolja u glavu, dotukao teško ranjenog Čupića.