-Četiri državna željeznička preduzeća su na kraju drugog kvartala ove godine imala ukupan gubitak u poslovanju od 62 miliona eura. Od toga su za tri mjeseca ove godine napravila minus od milion i po eura, što je u odnosu na isti period lani manje za milion eura, za šta je najviše zaslužan Montekargo.
Od četiri preduzeća, koja su činila nekad jedinstvenu željeznicu, samo je Montekargo, koji Vlada planira da privatizuje, završio drugi kvartal u plusu od 352 hiljade eura. Željeznički prevoz (ŽPCG) je u drugom kvartalu imao minus od 972 hiljade eura, za trećinu veći nego lani, Željeznička infrastruktura (ŽICG) 632 hiljade, što je duplo manje nego lani, a Održavanje željezničkih voznih sredstava (OŽVS) je imalo minus od 261 hiljadu, što je za 120 hiljada manje nego lani.
Ubjedljivo najveći gubitak na kraju juna imala je ŽICG od 30,9 miliona, ŽPCG je imala 24,9 miliona minusa, Montekargo tri, a OŽVS 3,4 miliona.
Komentarišući rezultate poslovanja željezničkih preduzeća potpredsjednik Demokrata Momo Koprivica je kazao da su ogromni dugovi posledica kontrolisanog haosa u željezničkim preduzećima, neodgovornosti, nepoštovanja zakona i zanemarivanja potrebe da se pravovremeno ulaže u osnovna sredstva i infrastrukturu.
– Poražavajućim se pokazao bilans ekonomskih rezultata i učinaka segmentacije jedinstvenog željezničkog preduzeća. Segmentacija je skrenula pažnju sa centralnih problema, a poslužila je za dobijanje ponekog štrika na ime navodne reforme, ali i za umnožavanje administrativnih službi i upravljačkih struktura da bi se o trošku građana i korisnika uhljebio partijski kadar i partijski vojnici. Aktuelna vlast nije imala volje da uvede red i depolitizuje upravljanje željezničkim preduzećem – ocijenio je Koprivica.
Prema njegovim riječima, kašnjenja, otkazivanja termina i neredovan prevoz u lokalnom saobraćaju drastično su smanjili atraktivnost prevoza vozom što u velikoj mjeri smanjuje prihode željeznice.
– Uzalud su stručnjaci i analitičari željezničkog saobraćaja ukazivali na loše stanje infrastrukture, veliki broj smetnji u stanicama i ukrsnicama, neispravne pružne prelaze itd. Što se ne plati na mostu, plati se na ćupriji, pa tako i zanemarivanje redovnih ulaganja u vozna sredstva ima za posledicu njihovo loše stanje što nameće velike troškove održavanja. Treba istaći i da se na nedopustiv način akumulirao veliki dug po osnovu neplaćenih poreza i doprinosa, te tako jedno državno preduzeće šalje lošu poruku cjelokupnoj javnosti i ostalim poreskim obveznicima. Funkcioneri i partijski kadar su proizveli dugove, a sebe namirili stanovima, platama i otpremninama, a mnogi radnici koji su nosili teret funkcionisanja željeznice i dalje žive kao podstanari ili su završili sa skromnim penzijama – ukazao je Koprivica.
Ocijenio je da se sa željeznicom ne gazduje domaćinski, zato što je opterećena političkim intervencijama i dugogodišnjom logikom preživljavanja.
- Politici koja u ime režima upravlja ovim i drugim državnim preduzećima pogled seže samo do sledećih izbora. Ako su prioritet partijski kadar i funkcionerski stanovi, guši se podsticaj da se vodi računa o budućnosti i da se ona kroz ulaganja spremno dočekuje sa svim izazovima koje nosi. Posebno treba naglasiti neopravdano zapostavljanje pruge Bar- Beograd. Nije mnogo prošlo od dana kraha poslovnih operacija sa OT Lodžistiks u vezi Luke Bar i Montekarga. Sve to ukazuje na odsustvo strateške vizije razvoja željeznice i zakulisne radnje sa ciljem rasprodaje i bagatelisanja vitalnih privrednih resursa koji pripadaju državi. Umjesto da bude žila kucavica privrede, željeznica je postala gubitaš, težak i sebi i narodu i privrednicima. Posledica nedomaćinskog upravljanja željeznicom stvara ogroman pritisak na sistem javnih finansija. Glavni krivac za to je neodgovoran menadžment, politika privilegija i fingiranje reforme – poručio je Koprivica.D.M.
Uložiti u modernizaciju
Umjesto cjepkanja jedinstvenog preduzeća, kako je naveo Koprivica, koje samo služi za prehranu partijskih vojnika, u ozbiljnim zemljama se sprovode krovna upravljačka objedinjavanja u vidu modela poslovnog povezivanja javnih preduzeća, a njima rukovodi profesionalni menadžment na tržišnim principima.
– Na taj način se obezbjeđuje reforma javnog sektora, zaštita javnih preduzeća od prodora politike i osigurava prodor javnih preduzeća na tržište – zaključio je on.
Koprivica je istakao da država mora očuvati svoje vlasništvo nad ovim prirodnim monopolom, depolitizovati upravljanje njime, uložiti u modernizaciju i podići atraktivnost prevoza vozom, kako putnika, tako i robe.