Plu­ži­ne- Broj­ni vjer­ni­ci sa­bra­li su se ju­če u mje­stu Do­la kod Plu­ži­na gdje je tra­di­ci­o­nal­no li­tur­gij­ski i sa­bor­no obi­lje­žen pra­znik Tre­ćeg obre­te­nja gla­ve Sv. Jo­va­na Kr­sti­te­lja i oba­vljen po­men žr­ta­va­ma fa­ši­stič­kog te­ro­ra, Sve­tim piv­skim no­vo­mu­če­ni­ci­ma. Sve­tu ar­hi­je­rej­sku li­tur­gi­ju u spo­men- cr­kvi slu­žio je epi­skop bu­di­mljan­sko-nik­šić­ki Jo­a­ni­ki­je s broj­nim sve­šten­stvom i sve­šte­no­mo­na­štvom, osve­štan je i pre­re­zan slav­ski ko­lač i oba­vlje­no pri­če­šće vjer­nog na­ro­da. U Do­li­ma su, 7. ju­na 1943. go­di­ne, pri­pad­ni­ci „Princ Eugen“ di­vi­zi­je za ne­pun sat ubi­li vi­še od 520 mje­šta­na ne­ko­li­ko okol­nih piv­skih se­la, a me­đu svi­re­po ubi­je­nim bi­lo je pre­ko 100 dje­ce. Na pred­log Epar­hi­je bu­di­mljan­sko-nik­šić­ke Sve­ti ar­hi­je­rej­ski sa­bor Srp­ske pra­vo­slav­ne cr­kve na re­dov­nom za­sje­da­nju 24. ma­ja ove go­di­ne, u dip­tih sve­tih, osim Ve­lič­kih i Gor­nje­po­lim­skih, uvr­stio je i Sve­te piv­ske no­vo­mu­če­ni­ke či­ji spo­men će se oba­vlja­ti 7. ju­na. Be­sje­de­ći, vla­di­ka Jo­a­ni­ki­je pod­sje­tio je na za­po­vi­je­sti Go­spo­da svom pro­ro­ku Moj­si­ju na Go­ri Si­naj­skoj ka­da mu se ja­vio i ka­zao „ izuj obu­ću sa no­gu svo­jih, jer je mje­sto na ko­me sto­jiš sve­to“.
-Ta ri­ječ se od­no­si i na nas ko­ji smo se da­nas ov­dje sa­bra­li, na mje­stu srp­ske gol­go­te u Pi­vi, na piv­skom Ja­se­nov­cu. Sve­ta je cr­kva ob­ja­vi­la i pre­po­zna­la i bla­go­slo­vi­la Sve­te no­vo­mu­če­ni­ke piv­ske i pri­bro­ja­la ih li­ku sve­tih jer je osje­ti­la nji­ho­vo bla­go­dat­no za­stup­ni­štvo pred pre­sto­lom bo­ži­jim. Oni su, kao oni ko­ji su krv svo­ju pro­li­li za vje­ru pra­vo­slav­nu, za krst ča­sni i slo­bo­du zlat­nu, udo­sto­ji­li se pred bo­gom ve­li­kog da­ra i ve­li­ke slo­bo­de, obu­kli se u bla­go­dat Pre­sve­to­ga Du­ha , u vječ­nu isti­nu i prav­du, i udo­sto­ji­li se vječ­no­ga ži­vo­ta u na­ruč­ju bo­ži­jem te su za­to po­sta­li na­ši za­stup­ni­ci, re­kao je vla­di­ka.
Do­la je sa­bir­no mje­sto piv­skog stra­da­nja, re­kao je on, mje­sto ko­je Pi­vi da­je no­vi ži­vot. Ono će, is­ta­kao je epi­skop bu­di­mljan­sko-nik­šić­ki, po­sta­ti mje­sto još ši­reg po­klo­nje­nja, mo­li­tve­nih sa­bo­ra.
-Da­nas se ra­du­ju i ne­bo i ze­mlja, a na­ro­či­to mu­če­nič­ka Pi­va i na­rod, rod­bi­na žr­ta­va do­bi­ja da­nas ve­li­ku utje­hu. Ne­ka bog bla­go­slo­vi sve one ko­ji su ovo mje­sto ova­ko li­je­po obi­lje­ži­li još ra­ni­je, pri­je 40-ak go­di­na, a na­ro­či­to sve one ko­ji su uče­stvo­va­li u grad­nji ovog sve­to­ga hra­ma i ne­ka ovaj sa­bor uvi­jek bu­de svi­je­tao, brat­ski, s lju­ba­vlju, hri­šćan­ski, da ov­dje do­la­zi­mo, ovoj sve­ti­nji da pri­stu­pa­mo sa stra­hom bo­ži­jim vje­rom i lju­ba­vlju, da se uvi­jek pri­pre­ma­mo za sve­tu slu­žbu bo­ži­ju ka­da do­la­zi­mo na ovo sve­to mje­sto, da izu­je­mo obu­ću sa no­gu svo­jih... A to zna­či da ne bri­ne­mo ze­malj­ske bri­ge kad ov­dje do­đe­mo, i da osta­vi­mo svo­je zlo­be i pa­ko­sti, sva­đe i raz­do­re i sit­ne raz­mi­ri­ce i sit­ne in­te­re­se. Da ov­dje do­đe­mo kao lju­di i bra­ća i da Pi­vlja­ni i brat­stvo ma­na­sti­ra i se­strin­stvo uvi­jek ima­ju go­sto­prim­stva i lju­ba­vi pre­ma oni­ma ko­ji pri­stu­pa­ju ovoj sve­ti­nji, na­gla­sio je vla­di­ka Jo­a­ni­ki­je.
Pro­to­je­rej Mi­o­drag To­do­ro­vić po­me­nuo je i dru­ge zlo­či­ne u mi­nu­lim vre­me­ni­ma po­či­nje­ne nad ne­vi­nim srp­skim na­ro­dom. Ka­ko je is­ta­kao, u Do­li­ma su bez­du­šni­ci po­di­je­li­li u tri do­li­ne ne­vi­ni i ne­na­o­ru­ža­ni piv­ski ži­valj, po­seb­no mu­škar­ce, že­ne i dje­cu či­ju su­ro­vu smrt su gle­da­le nji­ho­ve maj­ke.
-U svo­joj po­ro­dič­noj i hri­šćan­skoj lju­ba­vi svi su po­tr­ča­li jed­ni pre­ma dru­gi­ma, da se za­gr­le u su­sret smr­ti, da bu­du jed­no i za­jed­no u jed­no­me Isu­su Hri­stu Go­spo­du i spa­su na­šem. U ovom su se za­gr­lja­ju na­šli i sje­di­ni­li svi stra­dal­ni­ci od Bre­za­na do Vo­lu­ja­ka. Ovaj kr­va­vi ne­pri­ja­telj­ski pir pre­ži­vje­lo je sa­mo ne­ko­li­ko lju­di ko­ji su po pro­mi­sli bo­ži­joj osta­li da po­svje­do­če o ovo­me stra­šno­me do­ga­đa­ju iz Dru­gog svjet­skog ra­ta, re­kao je pro­to­je­rej To­do­ro­vić.
B.B.


S Ve­li­ča­ni­ma bra­ća po stra­da­nju

Sa­bo­ro­va­nju u Do­li­ma tra­di­ci­o­nal­no su pri­su­stvo­va­li pred­stav­ni­ci brat­sta­va iz Ve­li­ke, mje­sta ko­je je ta­ko­đe kao i Pi­va osje­ti­lo su­ro­vost Dru­gog svjet­skog ra­ta. I Ve­lič­ki mu­če­ni­ci na ne­dav­nom sa­bo­ru SPC pri­bra­ni su li­ku sve­tih, a nji­hov spo­men će se oba­vlja­ti 28. ju­la, na pra­znik Sv. Ki­ri­ka i Ju­li­te. U ime Ve­li­ča­na, pri­sut­ni­ma se obra­tio Mi­loš Pa­u­no­vić ko­ji je is­ta­kao da su Do­la mje­sto ozna­me­nje­no kr­vlju srp­ske ne­ja­či i da nji­ma du­gu­je­mo vječ­no pam­će­nje.
-Nad ne­ja­či u Pi­vi i Do­li­ma, Ve­li­ci i Gor­njoj Rža­ni­ci iz­vr­šen je mon­stru­o­zni zlo­čin ka­kav isto­ri­ja ne pam­ti. Vi ste, kao i mi, do­ži­vje­li sud­bi­nu ubi­ja­nja, kla­nja i si­lo­va­nja, i ov­dje su gore­le ljud­ske ko­sti, u mu­ka­ma umi­ra­la dje­ca čak i ne­ro­đe­na i ne­kr­šte­na- re­kao je Pa­u­no­vić.
U ime Ve­li­ča­na, Pa­u­no­vi­ći su je­ro­mo­na­hu Jef­ti­mi­ju, igu­ma­nu Ma­na­sti­ra Pi­va, da­ri­va­li sli­ku na ko­joj je fre­ska Ve­lič­kih mu­če­ni­ka iz cr­kve Sv. Ki­ri­ta i Ju­li­te u Ve­li­ci. Do­ma­ćin ovo­go­di­šnjeg sa­bra­nja u Do­li­ma bio je Mir­ko Ke­co­je­vić, a za na­red­nu go­di­nu tu oba­ve­zu je pre­u­zeo Mi­loš Cic­mil.


Le­lek pa­rao ne­bo iz­nad Pi­ve

Knji­žev­nik Ko­sta Ra­do­vić is­ta­kao je da je ko­lek­tiv­ni, na­rod­ni le­lek mu­če­ni­ka pre­sje­kao ci­je­lo ne­bo Pi­ve, a tra­jao je od 7. do 10. ju­na 1943. go­di­ne ka­da je zlo­gla­sna di­vi­zi­ja ha­ra­la i si­ja­la smrt tim re­jo­nom.
-On­da, kao i da­nas, ra­zni kr­vo­loci, s ra­znih stra­na ima­ju isti cilj: uni­šti­ti pra­vo­slav­ni na­rod, nje­go­vu vje­ru, kul­tu­ru, srp­ski, to jest slo­ven­ski je­zik, sve­ti­nje i sve­ti­li­šta.Fa­ši­zam se ob­na­vlja u ra­znim ob­li­ci­ma, po­no­vio se de­ve­de­se­tih go­di­na ge­no­ci­dom u Bo­sni, Hr­vat­skoj, na Ko­so­vu, u Sr­bi­ji, Cr­noj Go­ri, re­kao je Ra­do­vić.